Smakkelaarsveld: naar een eindbeeld

In Nieuws door HB11 Reacties

De toekomst van het Smakkelaarsveld staat sinds twee jaar weer op de agenda van de raadscommissie Stad en Ruimte. Afgelopen donderdag is het besproken, met een kick-off van Christen Unie, die op die locatie een park wil realiseren. Een hoogbouwwooncomplex met een park, zoals het college nu voorstelt, ziet de partij niet zitten.

Het is een vreemde discussie. Hebben de afgevaardigden wel eens goed naar die plek gekeken? Veel grote bomen zijn allang gekapt om ruimte te maken voor bus, tram, fiets en de spooruitbreiding. De HOV-baan heeft een stuk grond ingekapseld waar met de beste wil van de wereld geen groene kwaliteit meer te realiseren valt. Of vindt men kijkgroen ook aan de voorwaarden van een park voldoen? De ruimte aan de oostzijde, tussen water, HOV-baan en Catharijnesingel is van een andere orde. Dat is van twee, drie kanten goed toegankelijk, ligt aan het water en heeft uitzicht op TivoliVredenburg en de binnenstad. Dit stuk van het Smakkelaarsveld zou ook in het Bieb++-scenario een groene bestemming krijgen.

ConceptontwerpSmakveldGroen2008

Groene variant in het functioneel ontwerp van het Smakkelaarsveld uit 2008

Wat er wel goed is aan de discussie is dat door de raad zwaar wordt ingezet op behoud en verbetering van de groene ruimte in het stationsgebied. Nu wordt er geknokt voor Smakkelaarsveld, over een of twee jaar volgen Westplein en Daalsepark – het dorpje van Asterix in het boze Romeinse Rijk. Wat BU echter zwaar valt, is dat groen als wisselgeld wordt gezien, in plaats van een hard kwaliteitscriterium waarop je stedenbouwkundig kunt toetsen. Waarom dat gesjoemel met groen? Neem de centrumboulevard tegenover het Beatrixgebouw. Daar wordt momenteel een parkje aangelegd. Je leest of hoort er niets over. De reden is dat dit groen ook weer moet verdwijnen als er bouwplannen komen. Het heeft nul status. Disposable trees, als het ware.

Terug naar het Smakkelaarsveld. Op Destadutrecht.nl lezen we dat Student & Starter het voorstel heeft gedaan een park op het dak van de woontoren te maken en dat dit door de wethouder en de grootste partijen in de raad welwillend is ontvangen. De argumentatie erachter is dat er met een park op het dak meer woningen gerealiseerd kunnen worden en dat je op het dak meer zon krijgt dan tussen hoge gebouwen. Tim Schipper (SP) was tegen en wees erop dat het Stationsgebied op de begane grond erg stenig wordt.

Groen hoort op maaiveld

BU volgt de lijn van de SP volledig. Groen hoort op maaiveld en niet ergens in de lucht. Want voor je het weet is het groen in de lucht een excuus voor meer steen op de grond. Appartementbewoners zullen hun eigen groene ruimte willen hebben, wat hun goed recht is, maar het betreft in dat geval private ruimte, balkons of binnenruimte. Je ziet het op de Kop van Lombok, Hoog Catharijne en op het Vredenburg.

De inzet op het Smakkelaarsveld moet maaiveldgroen zijn en geen schaam- en kijkgroen in bakken op tien of twintig meter hoog. Maaiveldgroen, bomen in de volle grond, biedt de beste kans van slagen. Als bonus kun je er een aantrekkelijke waterkant aan toevoegen. Zo’n hoogbebouwde metropool is Utrecht nou ook weer niet dat je je toevlucht moet nemen tot dakparken…

Drie scenario’s

Op dit moment liggen er drie scenario’s voor een inrichting van het Smakkelaarveld. Het college heeft een voorkeur voor een park met woningbouw zodat voldoende geld in het laatje komt voor het herstel van het water. Als de gemeenteraad akkoord gaat kan een marktconsultatie worden gestart. Bouw en inrichting zullen niet eerder dan 2018 (vijftien jaar na het Masterplan!) kunnen plaatsvinden. Eerst moeten SPO en HOV in gebruik zijn gesteld zodat de fietsenrommel weg is.

Hoogbouw wenselijk

Het is te hopen dat de bouwontwerpen zodanig uitpakken dat de nogal lelijke HOV-baan wordt overkapt, of beter nog, wordt ingekapseld. De gevel aan de spoorzijde kan relatief hoog worden: veertig meter is toegestaan, zie ook Noordgebouw. Wat BU betreft stoten ze door tot zestig of zeventig meter. Door voor een slanke gevel te kiezen kan de schaduwwerking op het park namelijk zoveel mogelijk beperkt blijven. Voor autoparkeren kan een beroep worden gedaan op de capaciteit aan de andere kant van het spoor.

Reacties

  1. Iemand

    “Of vindt men kijkgroen ook aan de voorwaarden van een park voldoen?”

    In Utrecht heet iets al snel een park. Voorbeelden zijn het Moreelsepark en park Nieuweroord. Beide bevinden zich op loopafstand van Utrecht CS. Verdwalen zul je er echter niet snel.

  2. Ramon

    Als het hoogbouw wordt, graag zelfs, zorg dan wel dat het iets heel moois wordt. Nu eens een keer buiten de gebaande paden en een top architect nemen. Ipv de 2-3 architectenbureau’s die bijna alles ontwerpen in het stations gebied.

    Dit pand komt op een enorm prominente plek te staan en is vanaf het Neude al te zien aan het eind van een staats mooier wordende stadboulevard.

  3. WP

    Ik vind nog steeds de plattegrond van 2008 het beste. Wellicht wel een ander gebouw dan de bieb++, maar er is vast wel iets te bedenken. Al plemp je het helemaal vol met sociale woningbouw, mij best, als er maar iets groots komt en vooral iets óver de HOV/trambaan heen!

  4. Jan

    Sorry, misschien een beetje off-topic, maar wat mij vaak opvalt aan veel plantekeningen, zo ook de bovenstaande, is dat de suggestie gewekt wordt dat er een doorgaande vaarroute onder de van Sijpesteijntunnel komt. Het is nu niet meer dan een slootje. Als het water straks weer verbonden wordt met de singel en de Leidse Rijn, wordt het fietspad+voetpad onder de tunnel dan opgeschoven/versmald?

    1. Auteur
      HB

      Dat is precies wat er moet gebeuren. Het water wordt breder, het fietspad schuift op en het voetpad wordt smal. Het is een kostbare maar noodzakelijke ingreep om dat water functioneel te krijgen.

      1. eric

        Ik heb ook de indruk dat de pilaren van het busviaduct aan de westkant straks pontificaal midden in datzelfde water staan. Klopt dat?

  5. TP

    Zoals Ramon zegt, deze plek vraagt om wat anders dan middelmaat, dit is de beëindiging van een lange stedelijke as.

    Ik zou zeggen als het wonen wordt, ga eens kijken aan de Amsterdamse Zuidas, daar worden mooie hoogstedelijke woonprojecten gerealiseerd met kwaliteit. De plattegrond hergebruiken zoals WP aangeeft is een mooi idee, alleen lijkt me sociale woningbouw erg zonde. In dat kader is het volgens mij ook de bedoeling dat dit gebouw een verdienlocatie wordt om de Leidsche Rijn weer te kunnen opengraven en het park aan te leggen. Dure woningen lijken dus logischer.
    Bovenal moet het gebouw ook voor sociale veiligheid gaan zorgen in het gebied, zodat het een goede stepping stone wordt tussen binnenstad en wijk West.

    Een belangrijk gebouw dus op een belangrijke plek. Hopelijk wordt het geen politieke speelbal en kan er een serieus ontwerp en functie aan gegeven worden.

  6. Bahco

    Is er hiervoor, plus de bijbehorende aanpassing van het Westplein en de Damstraat, al een datum bekend? Dan heb ik iets om naar uit te kijken!

  7. Bahco

    Mijn reactie hoort bij de opmerking van HB: Dat is precies wat er moet gebeuren. Het water wordt breder, het fietspad schuift op en het voetpad wordt smal. Het is een kostbare maar noodzakelijke ingreep om dat water functioneel te krijgen.

  8. P. van Mourik

    Pieter van Mourik (oud-Utrechter)
    Ik vind de ontwikkelingen rond Utrecht Centraal fascinerend. Ik loof deze webstek voor de bijdrage aan kritische reflectie over deze stedebouwkundige transformatie. Over Smakkelaarsveld maak ik de volgende opmerkingen als een belangstellende leek.
    1. Historisch is volgens mij Smakkelaarsveld onbebouwd.
    2. De omgeving van Utrecht Centraal is/wordt versteend.
    3. Smakkelaarsveld biedt de mogelijkheid van een groen balanspunt in deze versteende omgeving.
    4. Voorwaarde is dan Groen ontwerp van grote allure met monumentale bomen; een uitgelezen kans voor Nederlandse Groenontwerpers om deze plek groen in te vullen; inderdaad groen vanaf het maaiveld; alleen dan zal het voor bezoekers en OV-gebruikers duidelijk worden dat Groot Groen in de buurt van de balanswerking komt.

Reageer