Torenfundament wordt replica

In Nieuws door HB4 Reacties

GeenToren
Langs de Nieuwe kade is in het water van de Stadsbuitengracht een stuk van de toren Het Paard te zien. Ter hoogte van TivoliVredenburg zou op dezelfde wijze ook zo’n herinnering aan de vesting Utrecht zichtbaar gemaakt worden. Uit de collegebrief van 9 december maken we op dat dat er niet in zit. De grond is ter plaatse zo verontreinigd dat alles weg moet. Reinigen van de oude stenen is waarschijnlijk onhaalbaar. Om toch iets te hebben, wordt daarom een replica teruggeplaatst.

Wel zullen onder de Stadskamer nog bestaande resten van de zuidwestelijke toren zichtbaar gemaakt worden. De hoofdpoort wordt in de parkeergarage teruggebracht: “zo dicht mogelijk in de buurt van de oorspronkelijke locatie en hoogte rekening houdend met de noodzakelijk benodigde positie van de toeritten van de parkeergarage”. Met zo’n formulering kun je alle kanten op. We hopen niet dat het inhoudt dat ze efficiënt worden opgelijnd met de parkeervakken en de kolommen. De stukken muur die tijdelijk zijn verwijderd bevonden zich ongeveer op het huidige -1 niveau. De oude garage Vredenburg had een hermetisch schuifhek en was alleen voor automobilisten toegankelijk (met kaartje). Om deze resten werkelijk publiek toegankelijk te maken zou men de garage moeten openstellen. De brief gaat daar niet op in.

Wel merkt de brief fijntjes op dat wanneer je resten in stukken zaagt, weghaalt en vervolgens terug plaatst, de betekenis als Rijksmonument is vervallen. Grappig om te zien, maar de monumentale waarde is nul. Door de versnipperde reconstructie van de kasteelresten krijg je geen gevoel voor de oorspronkelijke omvang van het geheel. Misschien zal dit ooit mogelijk worden met holografische technologie of een lasershow.

In de doorlees de brief integraal. 
[quote uit de brief:]

Op 9 december 2008 stelde het college het afwegingskader Kasteel Vredenburg vast. Die visie was nodig vanwege de actuele bouwontwikkelingen bij het Vredenburg. De verwachting was dat bij de grondwerkzaamheden van diverse bouwprojecten restanten van het voormalige kasteel De Vredenburg zouden worden gevonden.

Wij hebben aangegeven dat, waar mogelijk, de monumentale resten van het voormalige Kasteel Vredenburg behouden en ingepast dienen te worden. In deze brief geven wij u de stand van zaken weer van de verschillende inpassingen.

KaartjeLocatiesKasteelresten

Dit kaartje geeft de verschillende locaties weer.
1. Noordoost-toren en Westpoort (5)
De restanten van de Noordoost-toren zijn in de fietsenstalling onder het woon-winkelgebouw “De Vredenburg” te zien. Tijdens de bouw van de expeditiekelder van TivoliVredenburg zijn de resten van de Westpoort van het Kasteel ontdekt. De poort bevond zich op de locatie waar de technische installaties zoals voor de sprinkler en de warmte-koude opslag waren gedacht. Inpassing in deze ruimte was niet mogelijk. Hierop zijn tijdens de bouw van de kelder aanpassingen in het ontwerp doorgevoerd en kon de Westpoort behouden blijven. Deze poort bevindt zich nu ten zuiden van de kelder.

2 Zuidwest-toren
In de afgelopen maanden zijn de restanten van de oude muur van de Zuidwest-toren gevonden bij de grondwerkzaamheden van de bouw van de parkeergarage Hoog Catharijne. De restanten zijn opgemeten, gedocumenteerd en vervolgens in blokken gezaagd en verwijderd. De resten van de oude muur worden herplaatst op het dak van de parkeergarage Hoog Catharijne en in het profiel van de nog aan te leggen stadsbuitengracht.

3. Hoofdpoort
In dezelfde periode als de Zuidwest-toren (afbeelding 2) zijn ook de restanten van de oude hoofdpoort gevonden bij dezelfde grondwerkzaamheden. Ook deze restanten zijn opgemeten, gedocumenteerd en vervolgens in blokken gezaagd en verwijderd. De restanten van de oude hoofdpoort worden herplaatst in de parkeergarage en zo dicht mogelijk in de buurt van de oorspronkelijke locatie en hoogte rekening houdend met de noodzakelijk benodigde positie van de toeritten van de parkeergarage. De restanten van de Zuidwest-toren en Hoofdpoort kunnen straks door het publiek in de (semi-) openbare ruimte opnieuw worden ervaren.

4. Noordwest-toren
De restanten van de Noordwest-toren, die tijdens de bouw van de expeditie kelder van TivoliVredenburg zijn gevonden, zijn vanwege een creosootvervuiling geïsoleerd van de directe omgeving. Deze restanten zouden aanvankelijk zichtbaar worden gemaakt in de nieuw aan te leggen Stadsbuitengracht. Helaas is gebleken dat de creosootvervuiling zich tot onder de restanten bevindt. Deze verontreiniging moet worden verwijderd ter voorkoming van verontreiniging van het grachtwater. Behoud van de restanten ter plekke is daardoor niet mogelijk. Het zonder enige maatregelen blootstellen van de resten van noordwest toren aan het oppervlaktewater is vanwege de vervuiling wettelijk niet toegestaan.
Voor het verwijderen van de vervuiling dienen de restanten van het monument te worden verwijderd. Dit gebeurt op gelijke wijze als bij de Hoofdpoort en de Zuidwest-toren. De restanten worden opgemeten en gedocumenteerd. Mochten de restanten met beperkte middelen gereinigd kunnen worden, dan worden deze daarna op de oorspronkelijke locatie teruggeplaatst. De verwachting is echter dat de creosoot op een zodanige wijze in de monumentale resten is getrokken dat het reinigen hiervan vele jaren zou kunnen duren met het risico dat het restant onvoldoende schoon gemaakt kan worden en de kosten van de reiniging te hoog worden.

Na verwijdering van de restanten van het monument kan de rest van de locatie worden gesaneerd. Hierbij is de minimale eis dat de sanering zodanig uitgevoerd wordt dat er géén toekomstig risico is voor het oppervlaktewater van de Catharijnesingel.
Het weghalen van het restant (maar ook het tijdelijk weg halen en daarna terug plaatsen) betekent volgens algemene opvattingen van Cultureel Erfgoed dat de monumentale waarde is verdwenen, de resten worden niet meer aangemerkt als Rijksmonument. Vanwege de vervuiling is het echter noodzakelijk de originele restanten van de noordwesttoren weg te halen, deze waar mogelijk te reinigen en terug te plaatsen. Mocht dit niet lukken, dan willen wij toch de plek van de voormalige Noordwest-toren van kasteel Vredenburg zichtbaar maken. Die visualisatie heeft historisch-educatieve en toeristische waarde en is wenselijk vanuit stadspromotie.
Op de originele plek van de toren wordt dan een stenen replica boven de waterlijn verbeeld. De replica laat de contouren van de voormalige Noordwest-toren zien (zie afbeelding). Hiermee wordt het verleden verbeeld. De hierboven genoemde werkzaamheden passen binnen de beschikbare middelen.

Reacties

  1. carel

    gelukkig was in als 12-jarige op het Vredenburg bij de opgravingen destijds en heb alle krantenknipsels nog
    dus weet wel hoe groot het ooit was… 😉

  2. Jan

    Ik vind het er niet uitzien ..

    Vroeger lag er toch ook niet zo’n object in de gracht, het belemmert de mooie open waterweg

  3. Kees

    @Jan: Je hebt gelijk die lagen er vroeger ook niet. Maar de “vroegere” grachten waren dan ook noodzakelijk voor goederentransport (en verdediging). Dat is nu niet meer zo. Eigenlijk keren de singels hier terug omdat we het mooi vinden (in elk geval mooier dan de autobaan die nu gelukkig is verdwenen), omdat het ons herinnert aan de situatie die er ooit is geweest, en waarschijnlijk nog een paar factoren zoals toerisme.
    Voor mij is het niet nodig de vroegere situatie te herstellen, wel vind ik terugkeer van het water erg plezierig. En of je een waterwaterweg alleen mooi vindt zonder reconstructie van Vredenburgresten blijft een kwestie van smaak.

Reageer