Lees hierna de open brief van de Utrechtse bibliotheek aan de gemeenteraad. Discussieer hier. Stem linksboven.
[update] Nu ook een open brief van ’t Hoogt.
Geachte leden van de raad,
Door zich nu tegen de bouw van de Bibliotheek++ te keren dreigt een substantieel deel van de Raad een historische draai en daarmee een historische vergissing te begaan. Na uit de hand gelopen projecten in het verleden, dreigt nu met nieuwe zuinigheid over-gecorrigeerd te worden op een wijze waarvan de Utrechtse burgers, de bibliotheek en het Artplex de slachtoffers dreigen te worden. Maar er is nog ruimte voor overweging.
Met de vaststelling van het Masterplan Stationsgebied, door de gemeenteraad in 2003, is er een publieke functie in combinatie met wonen op het Smakkelaarsveld gepland. Met het raadsbesluit uit 2006 tot bouw van een nieuwe centrale bibliotheek, het besluit uit 2007 om die op het Smakkelaarsveld te vestigen en de besluiten uit 2010, 2011 en 2012, kon er worden toegewerkt naar een plan dat aan alle eisen en randvoorwaarden die de gemeente heeft gesteld, zou voldoen.
Een dergelijk plan ligt er nu; solide en onderbouwd. Het voldoet aan de stedenbouwkundige eisen, de verkeerskundige voorwaarden, het heeft een degelijk inhoudelijk concept als huis van woord en beeld en is technisch en financieel uitgewerkt en getoetst; inclusief de risicoanalyses.
Nu er een passend bod uit de markt is gekomen en de financiën binnen de kaders passen zouden bibliotheek en Artplex op instemming mogen rekenen. Maar de politiek maakt soms andere afwegingen. Welke argumenten worden daartoe gehanteerd?Allereerst zou het project te duur zijn.
Het project past helemaal binnen de financiële randvoorwaarden die gemeenteraad keer op keer gesteld heeft. De aanbesteding laat bovendien een kleine meevaller zien.
Wat opvalt, is dat van de stichtingskosten van circa 61 miljoen de aanneemsom slechts 2/3 van dat bedrag vormt en er voor 20 miljoen aan gemeentelijke kosten en risicovoorzieningen in het project zitten. Waarom zijn die in die omvang nodig als de ontwikkelaar de bouw en de risico’s voor zijn rekening neemt? Als de gemeente haar kosten weet te halveren is het project niet alleen binnen budget maar zelfs 15% goedkoper. Dat werkt ook door in de exploitatiekosten en er blijft voor de gemeente dan een bedrag over dat anders besteed kan worden.Het is te veel geld in deze tijd.
De crisis, de decentralisatie van overheidstaken en de dreigende bezuinigingen waren er ook al toen de raad in de afgelopen jaren besloot over de (financiële) kaders voor Bibliotheek++. Nu denkt een deel van de Raad echter 2,5 miljoen euro per jaar vrij te spelen voor andere zaken, waaronder het armoedebeleid.
Van die 2,5 miljoen is 5 ton gekoppeld aan de bouw van Bibliotheek++ en dus niet beschikbaar als de nieuwbouw wordt afgeblazen. Iedereen kan begrijpen dat van de resterende 2 miljoen weinig zal overblijven als de toezegging van een groot deel van de Raad gestand wordt gedaan om zowel nieuwe huisvesting te realiseren voor het Artplex als voor de bibliotheek (met meer aanbod en meer openingstijden). Dan kan die vermeende plus van 2,5 miljoen zelfs nog uitdraaien op een tekort.
Gesteld echter dat er bijvoorbeeld een miljoen van zou overblijven, dan praten we over 3 euro per Utrechter per jaar! De 10% minima in deze stad zijn voor hun maatschappelijke participatie en kansen op de arbeidsmarkt veel meer gebaat bij een stedelijke voorziening waar ze 7 dagen per week terecht kunnen voor cursussen, studeren, conversatiegroepen Nederlands, taalcoaches voor laaggeletterden, zorginformatie, sollicitatiebegeleiding, cursussen voor digibeten en zo voort dan met een paar euro’s per jaar extra.
De Projectorganisatie Stationsgebied schat de dat de bouw van Bibliotheek++ ongeveer 450 manjaren zal vergen. Dat kan een forse impuls betekenen voor Utrechtse bedrijven. In het kader van Social Return zal het bovendien voor tientallen mensen werkgelegenheid kunnen bieden.
Duurzaamheid en alternatieven
Met maximale isolatie, warmte-koudeopslag, betonkernactivering, slimme verlichting en waterbesparing en vooral door de koppeling van de warmtebehoefte van de woningen aan de restwarmte uit de koeling van de bibliotheek wordt het gebouw op het Smakkelaarsveld een van de meest duurzame gebouwen in de stad. De woningen zijn nagenoeg energieneutraal en dat past volledig bij de duurzaamheid ambities van Groen Links.
Zo somt Groen Links een aantal panden op die onder het mom van duurzaamheid zouden kunnen worden hergebruikt. Helaas betreft het panden die of te klein, niet geschikt te maken, al bestemd en/of verkeerd gelegen zijn. Bovendien zouden ze moeten worden aangekocht en aangepast met tal van onzekerheden en financiële risico’s van dien. Alleen tegen zeer hoge kosten zouden deze panden net zo duurzaam kunnen worden als het gebouw op het Smakkelaarsveld, hetgeen weer tot nog hogere exploitatiekosten zou leiden.
Voorts stelt de VVD-fractie voor de bibliotheek het hele pand aan de Stadhuisbrug ter beschikking te stellen. De kosten om het huurcontract met de ondernemers daar te ontbinden en die te doen verhuizen naar een nog onbekende locatie worden niet genoemd. De extra huur van meer dan 0,5 miljoen die de bibliotheek dan zal moeten opbrengen evenmin. Met het vertrek van de bibliotheek ontstaat er voor deze ondernemers juist ruimte op de Stadhuisbrug; iets dat zeker de VVD zou kunnen aanspreken.Risico’s
In dit project zijn de risico’s volgens het boekje in kaart gebracht en is gekeken naar de afdekking daarvan. Zoals eerder is beschreven, zijn er bovendien mogelijkheden de kosten te beperken en daarmee een nog gezondere financiële huishouding te realiseren. Toch vinden sommigen de risico’s te groot.
Als dit project door gaat zijn alle risico’s in beeld gebracht. Daar tegenover staan een aantal zekere negatieve effecten en onbeheerste risico’s in geval het niet zou door gaan. Zeker is dat er miljoenen aan planvoorbereiding in de afgelopen tien jaar zijn weggegooid. Leg dat in deze tijd maar eens uit! We beginnen weer van voren af aan. Ook is zeker dat er nog vele miljoenen gevonden moeten worden om iets van gras op het Smakkelaarsveld te krijgen (4 miljoen) of wellicht zelfs wat water in de Leidsche Rijn te laten stromen (vele miljoenen meer).
Op het Smakkelaarsveld gaat voorlangere tijd niet gebouwd worden. Daarmee zijn in de huidige woningmarkt 250 woningen voor starters in het Utrechtse centrum definitief geschrapt.
Het Smakkelaarsveld wordt niet de geplande kleine, maar groene long in de bebouwing. Er is immers geen geld voor de aanleg van het parkje en er komt zonder Bibliotheek++ geen bebouwing die het groen afschermt van de vervoersinfrastructuur. Utrecht krijgt er structureel een combinatie bij van een junkenveldje en het gat in de Voorstraat! Is dat wat de raad voor ogen stond bij de diverse kostbare ruimtelijke studies die zij de afgelopen jaren over het gebied heeft laten maken?
Functies van de bibliotheek die op het Smakkelaarsveld zouden komen, zoals de afdeling Educatie, moeten elders worden ondergebracht en daarvoor zullen extra middelen gevonden moeten worden.
Er is geen enkel zicht op kosten en risico’s van de alternatieve huisvesting die meerdere fracties zowel Artplex als bibliotheek in het vooruitzicht stellen. Als dat al serieuze beloften zijn.
Cultureel boekt Utrecht een onbedoeld resultaat door het Nederlands Film Festival, dat naar eigen zeggen graag in het centrum van Utrecht wil blijven, de stad uit te jagen en naar alle waarschijnlijkheid het filmhuis t Hoogt teloor te laten gaan.
En zo zijn er nog meer consequenties als de bouw van de Bibliotheek++ onverhoopt niet door zou gaan.
De wijkvestigingen
De Bibliotheek Utrecht is op het vlak van educatie en informatie een partner in de stad vanuit een sterk netwerk van wijkvestigingen met in het hart een sterke en innovatieve centrale bibliotheek. Zo heeft de gemeenteraad dat in 2011 vastgesteld.
Er wordt gevreesd voor de toekomst van de wijkvestigingen. Dat is deels terecht: als de bibliotheek echt onder druk zou komen van de digitale ontwikkelingen, dan zullen de pure uitleenbibliotheken daar het meest last van krijgen en die functie vind je meer in de wijken. Ook kunnen er, maar dat is in de handen van de politiek, nieuwe bezuinigingen op de bibliotheek af komen die ook de wijkvestigingen raken. Beide bedreigingen staan echter los van de Bibliotheek++. Die drukt niet op de wijkvoorzieningen.Filmhuis en concurrentievervalsing
Een enkele fractie heeft moeite met de verhuur van gemeentelijk eigendom aan het Artplex. Het Artplex is echter een stichting zonder winstoogmerk en met een maatschappelijk doel. Commerciële filmbedrijven kunnen op basis van de gemeentelijke subsidieregels niet voor subsidie in aanmerking komen. Als ze initiatieven ontplooien waardoor ze wel aan die regels voldoen is het aan de raad om te bepalen hoe het budget van tientallen miljoenen cultuursubsidies besteed wordt.
Dat t Hoogt met vertoningen en educatieve activiteiten daadwerkelijk een ander (film-) segment bedient blijkt uit het feit dat er dit jaar slechts 2 films uit het totale aanbod dubbel geprogrammeerd bleken met andere aanbieders.Tot slot
Met een keuze om aparte nieuwe huisvesting voor Artplex en bibliotheek te zoeken wordt de ziel uit het concept van het mediahuis voor informatie en educatie gehaald. De synergie tussen woord en beeld, die op verzoek van de raad in het huidige ontwerp is opgezocht, wordt overboord gezet. Het huidige project wordt simplistisch als megalomaan bestempeld maar is in feite compact en passend bij een stad van straks 400.000 inwoners. Door de splitsing gaat ook de ruimtelijke synergie verloren en zal op twee locaties in totaal een groter en duurder programma nodig zijn.
In een samenleving die steeds complexer wordt en waar burgers worden terug geworpen op zichzelf en zelf meer verantwoordelijk moeten kunnen zijn voor hun ontwikkeling, hun toegang tot informatie, hun loopbaan en hun mogelijkheden om in de samenleving te participeren is een publieke, niet-commerciële plek waar mogelijkheden tot leren en informeren op allerlei manieren centraal staan een absolute noodzaak. Een dergelijke plek wordt de Bibliotheek++ en wij kijken er naar uit dat de Utrechters die plek in 2019 in bezit kunnen nemen.
Maarssen, De Bilt, Nieuwegein, Veenendaal, Amersfoort, Assen, Arnhem, Almere en tal van andere gemeenten gunnen hun burgers een dergelijke plek en zien de noodzaak in van een eigentijdse bibliotheekvoorziening. Zet Utrecht ook in dit rijtje!Utrecht, 1 december 2013
Raad van Toezicht van de Bibliotheek Utrecht
Laurent van den Nouwland
Voorzitter
Reacties
Zeer goed betoog. Dit laat duidelijk zien dat Groen Links geen idee heeft van het belang van de Bieb. Jammer dat je met populistische taal zoveel verwarring kunt zaaien. Ook laat het zien dat Utrecht nog teveel bestuurd wordt door bestuurders acterend op dorpsniveau.
Die 250 woningen zijn zo’n ondergesneeuwd isue in de gehele discussie,het grootste deel van het gebouw bestaat uit appartementen.
Daarnaast,waarom wel miljoenen investeren, zoals GL wil in een tunnel onder het Westplein,fijn zo’n plein voor de deur van Lombok,maar wie wil er wonen aan de in en uitgangen,of de mis te lopen miljoenen door de van Sijpesteijnkade koste wat kost te behouden,of ook zo’n voorbeeld,het huisje aan de van Zijstweg,om maar niet te spreken om de ruggegraat op het Ubicapand te behouden,dat is pas weggegooid geld!
En degene die spreekt over een park aan het Smakkelaarsveld,moet eerst maar eens kijken naar het kruispunt van bus en tram die onder de evt nw te bouwen Bieb komt,dat wordt als je er niets neerzet,een no go plein of park,zoiets als het eigenlijk was.
Prima verhaal. Denk er nog eens over na Groen Links!