In het in 1996 verschenen boek Bezeten van ruimte en macht. Kroniek van een vroeger Nederland schets Max Dendermonde een beeld van de mentaliteitsverandering in Nederland na de oorlog. In deze sleutelroman zien we na de bedaagdheid van de jaren vijftig de ontluiking en het loskomen van tradities vanaf de jaren zestig. Zo ook bij het bouwen.
In het boek bedenkt en realiseert Bouwbedrijf Blauwboer (Bredero) het Plan Sint Paulus (Hoog Catharijne) voor het stationsgebied van stad U. (Utrecht). Blauwboer is, zoals Bredero dat was, een voorloper in het gebruik van moderne bouwtechnieken en materialen. In het boek klaagt directeur Weideman (gemodelleerd naar J. de Vries, directeur van Bredero) over de bekrompenheid van overheden vlak na de oorlog: “De overheden houden niet van industrieel gemaakte woningen. De huisvesting moet geschieden in traditioneel gebouwde huizen. Welnu, betonnen huizen met een bakstenen bekleding worden als traditioneel aangemerkt.”
In 1963 weet Weideman de gemeenteraad van U. te verleiden tot een principebesluit over het Plan Sint Paulus. Sindsdien laat de mentaliteitsverandering zich in U. kennen door de afbraak van de stationswijk (‘nieuw voor oud’), ruim baan voor de auto (‘vrijheid = mobiliteit’) en individuele ontplooiing. “Het Plan Sint Paulus wordt één groot recreatiecomplex”, laat Dendermonde Siep Weeda zeggen, de projectleider van Blauwboer (gemodelleerd naar ingenieur A. Feddes van Bredero).
Tegelijkertijd komt de tegenbeweging op gang. Het “small is beautifull” van de bloemenkinderen is bij aanvang van de bouw van Sint Paulus ook al te horen. Te laat. De stad U. zit voorlopig met een ‘omgekeerde krater’ in zijn midden, zoals Jan Kuitenbrouwer, journalist en Utrechter, Hoog Catharijne wel eens heeft genoemd.
Vlo
(gastblogger)