Beurskwartier 2023: een zegje meer, een sloopje minder

In Nieuws, Opinie door Gastauteur17 Reacties

Binnenkort, 3 oktober om precies te zijn, buigt de Commissie Stad en Ruimte zich over de Omgevingsvisie en daarmee over de invulling van het Beurskwartier aan de Croeselaan. In november vindt in de gemeenteraad de besluitvorming plaats.

Er is al veel over gezegd en geschreven, maar kortgeleden (zie link, document onderaan) kwam er pas een uitvoerige onderbouwing van de plannen voor sloop en de hoogbouw in dat gebied. Laten we een balans van de gang van zaken en twee resultaten opmaken. Het kan namelijk nog wel wat beter, aldus Paul Overvoorde, bewoner/eigenaar aan de Croeselaan. Hij gaat in deze gastbijdrage in op twee kwesties: de voorgenomen sloop en de keuze voor hoogbouw.

Slopen voor de fiets
Het plan zoals het nu voor ligt, schetst ingrijpende voornemens waarbij men soms ook doorschiet. Zoals bij de sloop van zes woningen voor een extra doorsteek voor de fiets richting Beurskwartier. Rechts naast café-restaurant De Korenbeurs – dat blijft staan – moeten die huizen wijken. Aan de andere kant van dat café is er, op het nieuwe gazon, echter alle ruimte om met de fiets de nieuwe wijk in te gaan. Daarvoor moet je maar vijftien meter naar links. Is het nu werkelijk zo bezwaarlijk om voor de fietsers om niet recht door maar even om De Korenbeurs heen te gaan? Daar sloop je toch geen huizen voor? De kleine bocht is bovendien beter voor de veiligheid van wandelaars. Dit remt de snelle fietsers en e-bikers af en dit voorkomt ongelukken. ’s Nachts kunnen de fietsers op die route de sociale onveiligheid in het gazon tegengaan. En het bouwvolume achter de woningen neemt toe. Laat die zes huizen dus gewoon staan en leidt het fietspad er om heen. Een win-winsituatie voor alle betrokkenen en een tekentafelwijsheid minder.

Soeters’ invalshoek absent

Na de RaadsInformatieBijeenkomst (RIB) van 7 september volgde op 20 september een explicietere onderbouwing van de sloop en inpassing van de woningen aan de Croeselaan.[1] Twee weken na mijn verzoek om Sjoerd Soeters een alternatieve Omgevingsvisie te laten ontwerpen. Deze architect en stedenbouwkundige liet overtuigend zien dat een wijk met heel veel woningen ook best zonder hoogbouw kan en zelfs beter is. Dit was zijn alternatief voor het ontwerp van de gemeentelijke dienst met 5.500 woningen in 28 hoge woontorens voor de Amsterdamse Sluisbuurt. Soeters brengt dit enorme aantal woningen hoofdzakelijk onder “… in zes verdiepingen tellende woonblokken met grote binnentuinen die aan te graven grachten liggen” en daarmee wordt die nieuwe buurt “… veel herbergzamer, socialer, veiliger en minder winderig dan in het gemeentelijke plan.” (NRC 7 september 2017). Het jaar daarvoor had hij zich in Het Parool al sterk uitgesproken tegen hoogbouw in de stad: ” Voor een leefbare stad moet je niet hoger bouwen dan vijf verdiepingen, met misschien hier en daar een hoger accent. Amsterdam is een stad met zo’n gunstig voetgangersklimaat en er wordt veel gefietst. Als je dan heel hoog gaat bouwen, krijg je schaduw op de grond en drukverschil, dus op de grond gaat het heel hard waaien. Hoogbouw maakt dat iedereen in de auto stapt of binnenblijft.”  Zijn afwijkende visie op de funeste invloed van hoogbouw is dus al veel langer algemeen bekend. Waarom is hij met zijn uitgesproken en zeer alternatieve opinies niet bij de ideeënvorming in het Utrechtse proces betrokken? Waarom is een dergelijk alternatief niet voor het Beurskwartier gepresenteerd en uitgebreid besproken?

Vanzelfsprekend roept dit pijnlijke vragen op, want hoe heeft dit kunnen gebeuren? Ook voor anderen moet dit toch wel een verrassing zijn. Bij mij, als deelnemer en betrokkene, groeide gaandeweg het proces de indruk dat de Stadslaboranten uiteindelijk, na een wikken en wegen van alternatieven, tot de invulling kwamen met de onvermijdelijk hoogbouw en sloop zoals die nu voorligt. Tot begin september, toen ik over Soeters las, wist ik ook niet beter. Een serieus en echt alternatief door een onafhankelijke deskundige partij is dus niet ingebracht, de mogelijkheden om dat te doen zijn genegeerd. Met de nadere onderbouwing van 20 september lijkt het Stadslab dit ernstige tekort te willen repareren. Goed bedoeld wellicht, maar die lijkt er nu wel een beetje met de haren bijgesleept met een voorspelbare intentie om op de ingeslagen weg voort te gaan. Hoewel de beelden in dat document dit soms onbedoeld lijken tegen te werken. Wie in die onderbouwing de hoog- en laagbouwversie van het Beurskwartier beziet, krijgt een prettiger gevoel bij de versie van de wijk met huizen tot vijf, zes woonlagen, en met behoud van het bestaande. Wat beter aansluit op de bebouwing van het havenkwartier en de hallen van de Jaarbeurs. En dat zeker niet zó doet op de torens van de Rabo en de hoogbouw van het Healthy Urban Quarter. Hoeft ook niet per se: het is immers een keuze waarbij men de woonwijk qua vorm en hoogte, ‘naadloos’ of niet, wil laten aansluiten. In de versie zonder hoogbouw kan het kleinere gazon – ‘park’ is een te grootse en misleidende benaming, in welk versie dan ook – op vele uren zon rekenen, wat bij de hoogbouwversie uitgesloten lijkt. Wie het beeld van de afgewezen versie even rustig opneemt, ziet onmiddellijk contouren van een aangenamer woongebied. Daar zou het bij de besluitvorming over de plannen voor het Beurskwartier toch primair om moeten gaan.

[1]  Onderbouwing sloop en inpassing van woningen aan de Croeselaan, 20.09.2017

Laagbouwvariant, behoud woningen

Hoogbouwvariant, sloop woningen (bron foto’s: gemeente Utrecht)

Bezint, eer ge begint – nu kan dat nog! Wat er wordt gebouwd, staat er voor vijftig, honderd jaar, dus laten we nu zorgen dat daar toch het beste van het beste komt. En hopen dat B en W op aandrang van de raad alsnog Soeters uitnodigt voor een Omgevingsvisie Beurskwartier met laagbouw of tenminste voor een niet-vrijblijvend advies over de huidige voornemens. Dit afwimpelen met de opmerking: Daarvoor zijn we te ver in het proces.” is op dit moment, juist in deze voorfase, een groot cliché. Zo’n oordeel correspondeert niet met de werkelijkheid: er zijn immers nog geen aannemers en investeerders aangetrokken, er zijn nog geen toezeggingen aan of van derden. Die aanvullende stap – een Soeterstoets of variant – zou het stadsbestuur alsnog moeten zetten. Om te zorgen dat wat nu voorligt beter wordt. Dat is het beste voor de stad.

Paul P.J. Overvoorde

Reacties

  1. Ramon

    Erg interessant! Het gaat dus wel om de geplande hoogbouw achter het Hojel gebouw. En een meer Zijdebalen achtige dichtheid en hoogte achter de Croeselaan. Ik denk dat dat een stuk beter te verkopen is aan de mensen. Hoop dat deze optie serieus wordt genomen.

    1. Bill

      Het plan van de gemeente wat er nu ligt is ook prima te verkopen aan “de mensen”. Prima onderbouwd en het biedt super kansen voor de ontwikkeling van een hoogwaardig stuk stad. En ja, hoogbouw is in dit gedeelte van de binnenstad echt de toekomst…! En de Zijdebalen-achtige bebouwing kan eveneens goed geïntegreerd worden in het er nu liggende plan met hoogbouw, zorg er alleen wel voor dat fouten zoals de bioscoop (alzijdigheid totaal niet over nagedacht, alsnog functies en woningen op de bios plannen?) ons bespaard blijven en er wordt geïnvesteerd in Kwaliteit..!

  2. Pro hoogbouw

    Als ik de plannen voor Wonderwoods (Healthy Urban Quarter) neem, dan zie ik hoogbouw van uitzonderlijk hoge kwaliteit. En hoop dan ook van harte dat dit in de rest van het gebied voortgezet wordt.

  3. Maarten

    waar de Gemeente de plank mis wil gaan slaan, slaat Paul Overvoorde de spijker op de kop!

    Laten we een eenzelfde catastrofe als Hoog Catharijne in 1970 voorkomen en voor laagbouw en bestaande bouw kiezen!

  4. Hoogbouwput

    Zoveel meningen, zoveel visies. Ik ben van mening dat Utrecht geen andere keuze heeft dan de hoogte te benutten in het Jaarbeursgebied. Hoogwaardige en duurzame hoge architectonische pareltjes, waarbij geen verbod komt te staan op de hoogte van de Rabo-toren.

  5. Paul P.J. Overvoorde

    Die laatste mening was bij mij ook ontstaan, lopende dit proces. Maar Soeters heeft zeer afwijkende ideeën en brengt die ook in de praktijk. Die maken het opnieuw overwegen van het plan dat voorligt, met zijn inbreng, alleszins de moeite de waard. Zo kan het Beurskwartier alleen maar beter worden. De vergelijkende aanblik van de twee versies op de foto’s gaf een extra impuls: ik zag dat de beoogde hoogbouw voor de bewoners geen leuke woonomgeving brengt.

  6. Berend

    De doorbraak in het verlengde van de Moreelsebrug is in mijn ogen essentieel om van het Beurskwartier een centrumwijk te maken. Wat het oplevert is dat je vanuit de bioscoop een tweede aantrekkelijke en logische looproute hebt naar de oude stad. Dit nodigt uit om door de wijk heen te lopen en daarmee krijg je levendigheid.

    Als je dat niet doet, dan loopt de enige logische route via het station. En dan blijft het Beurskwartier voor de eeuwigheid “de achterkant van het station”…

    1. Paul P.J. Overvoorde

      Een doorbraak is er reeds, Berend, in het voorliggende plan: slechts vijftien meter opzij is er het gazon van ca. zeventig meter breed, waarvoor men de andere huizen heeft gesloopt. Dat maakt de extra doorbraak door de sloop van zes woningen van een complex, dat men juist wil laten staan, onnodig en ongewenst. Fietsers en voetgangers vanaf de Moreelsebrug kunnen best even linksaf afslaan om vijftien meter verder langs het gazon het café-restaurant om te gaan, het Beurskwartier in en naar de Megabioscoop – dat is een een kleine moeite, ze zijn het wel gewend om af te slaan, het is veiliger en het spaart zes goede huizen.

    2. Berend

      Het gaat me niet om de routering, de tijd die het kost of de snelheid waarmee. Het gaat me om de zichtlijnen. Als je vanuit de Moreelsebrug tegen een muur aanloopt dan is het niet meer een intuïtieve en logische verbinding tussen Mariaplaats en Beurskwartier. Wil de aansluiting bij het centrum slagen dan moet het een wandelroute zijn die je inslaat zonder er bij na te denken. Het mag niet zo zijn dat je een routeplanapp nodig hebt om uit te vissen welke bochten je moet nemen.

      Om te beoordelen in hoeverre verschillende voorstellen daar aan voldoen zou ik meer kaartmateriaal, tekeningen, rendering moeten zien. “Slechts 15 meter” klink als heel weinig. Maar zonder meer informatie over wat er echt aan de hand is, is het lastig te beoordelen wat dit echt doet met de beleving van de voetganger.

      En ja, het slopen van zes goede woningen is zonde. Maar ten opzichte van de waarde van het totale plan is het slechts een bescheiden prijs. En als het welslagen van het plan er van afhangt dan is het een prijs die je er voor over moet hebben.
      Het creëren van een aantrekkelijke, levendige, logische en veel gebruikte wandelroute tussen Mariaplaats en Beurskwartier lijkt mij een absolute randvoorwaarde voor het slagen van het plan.

  7. Utrechter2

    Er wordt zoveel mee verdiend. Is het echt onmogelijk om de bewoners een echt goed alternatief te bieden (rekening houdend met huidige toplocatie en het gegeven dat ze nu laag wonen? Eventueel een extra compensatie als er (een stukje verder) 6 woningen in het havengebied worden gekocht?

  8. Bill

    Soeters is standaard en pertinent tegen hoogbouw, ook in de Sluisbuurt in Amsterdam. GroenLinks volgt die lezing naadloos, waar ze ook in de gemeenteraad zitten, en zonder de daadwerkelijke stedenbouwkundige kijk erop te hebben. In dit gebied is hoogbouw in combinatie met lagere bebouwing een juiste binnenstedelijke (!) oplossing.

    Puur en alleen een actiegroep van een paar hurende bewoners (die de hoogbouw brand met tientallen doden in Londen op een absurde manier in de discussie gooide) is erop tegen, om daar die ontwikkeling die voor 50-100 jaar staat voor te decimeren is natuurlijk onzinnig.

  9. Onno

    Wederom een veel te eenzijdige kijk op de geplande hoogbouw. Ik kan het mishebben maar krijg toch sterk het vermoeden dat men vooral zoekt naar manieren en drogredenen om het eigen huurhuis, op kruipafstand van alle voorzieningen voor onrealistisch lage huurprijzen maar dat geheel terzijde, te redden.

    Zoals Berend terecht aangeeft; Die opening moet er komen om de wijk te laten slagen en de connectie over het spoor door te trekken. Die kans hebben we nu. Kijk naar het grotere plaatje i.p.v. een hele buurt of zelfs stad voor deciania te laten mislukken door 6 huizen te willen redden.

    15meter omfietsen extra veilig? Wie heeft dat verzonnen en waar is de evidence based onderbouwing hiervan? Ik kan hier ook roepen dat het toevoegen van een extra bocht in een waarschijnlijk drukke fietsroute juist extra gevaarlijk is. (Kijk even naar de vele bijna raak situaties die dagelijks plaatsvinden op vrijwel dezelfde plek door de omlegging van het fietspad op de Croeselaan) Kom op mensen!

    1. Erik

      Als dagelijks gebruiker van de betreffende fietsroute met slinger die nu vanaf de Moreelsebrug komt kan ik absoluut bevestigen dat het daar juist door de extra bocht een bijzonder gevaarlijke plek is. Een rechte oversteek zou vele malen veiliger zijn.

      1. herman

        @Erik, klopt!
        Ook ik slinger wat af om vanaf van Zijstweg op de Moreelsebrug te komen.

        Maar we moeten ons wel eerlijk afvragen of de aantallen fietsers die dit als nadelig ervaren opwegen tegen het aantal wiens bewoners dreigt te verdwijnen en al die mensen die nu van een mooie straat genieten doordat ze erdoor heen komen.

  10. Dirk

    Wat een wollig, slecht geschreven en opgebouwd stuk. In één artikel probeert auteur te pleiten voor het niet slopen van de huizen in de hoogbouwvariant en daarnaast vindt hij eigenlijk alle overwogen varianten niet goed en pleit hij voor een nieuwe poging door architect Soeters.

    Hij biedt geen concreet alternatief behalve een wensdroom dat er in Amsterdam een architect was die laagbouw voor elkaar gekregen heeft in een hoogdichte stedelijke omgeving. Gaat dat hier ook lukken? Zijn de uitgangspunten hetzelfde? (een park, overgang met bestaande of al in gang gezette hoogbouw) We zullen het nooit weten, want zo diep gaat de auteur niet. Het blijft bij algemeenheden, waarbij de geheel toevallige overeenkomst is dat dat huis van hem niet gesloopt wordt.

  11. Maarten

    Dit is wel dé plek voor hoogbouw in Utrecht. Het rijtje huizen dat dreigt te sneuvelen heeft geen bijster hoge architectonische waarde om tot in de eeuwigheid te blijven behouden. Zeker niet wanneer je dit vergelijkt met het voormalige rijtje woningen aan de Van Sijpesteijnkade. Ik vrees alleen dat de nieuwbouw weer vrij middelmatig wordt qua vorm en uitstraling en niet zo spectaculair als “Wonderwoods”.

Reageer