Het nieuwe station: dit vind jij er van

In Analyse, Nieuws door Berend Schotanus en Herbert Boland21 Reacties

Vandaag vindt de officiële opening van Utrecht Centraal plaats. Tijd voor bouwers en opdrachtgevers om het resultaat van hun jarenlange inspanning flink in het zonnetje te zetten.

The striking undulating roof and tall glazed frontage with views out give the interior a touch of class without unduly calling attention to itself. The public and all the typical extras that enliven a station add colour and atmosphere. With its mass of glass and the generous entrance, Utrecht’s new station will make those entering it feel welcome.

Website Benthem Crouwel Architects

Ondertussen moeten veel reizigers en bewoners nog aan het nieuwe station wennen, sommigen aarzelen niet hun ongezouten kritiek te geven. BU wil het wat numerieke substantie geven en heeft daarom een korte online-enquête gehouden. Er zijn zo’n 290 formulieren ingevuld, een resultaat waar we zeer tevreden mee zijn. Hierbij de resultaten.

Demografie

Om te beginnen een paar ‘demografische’ kenmerken van onze respondenten. De meesten wonen in Utrecht, bijna allemaal maken ze met enige regelmaat van het station gebruik. Ze weten dus waar ze over praten.

woon-je-in-utrecht-cirkeldiagram

maak-je-gebruik-van-het-station-cirkeldiagram

Score

Vervolgens hebben we gevraagd het station te beoordelen met sterren, net als bij een recensie, een tot vijf. Dat leverde onderstaand beeld op. Een goede score voor reizigers-voorzieningen en in mindere mate voor layout en gebruikscomfort. Het uiterlijk scoort een 3,5. Dat de openbare ruimte en omgeving relatief laag scoren is niet onverwacht, aangezien een groot deel nog bouwplaats is.

oordeel

 

Natuurlijk roept zo’n belangrijk nieuw gebouw in de stad emoties op. Ruim de helft van de respondenten vindt dat het station in de top 3 nieuwe stations thuis hoort – we proeven wat aarzeling. Een kleine tweederde is trots op het station.

ben-je-trots-op-het-nieuwe-station-cirkeldiagramhoort-het-nieuwe-station-in-de-top-3-stations-van-nl-cirkeldiagram

 

Waardering

Maar wat waardeer je zo aan het nieuwe gebouw? We hebben het als open vraag gesteld en kregen pagina’s met antwoorden. Daaruit kwam het volgende beeld, in volgorde van vaak genoemd:
1. Ruimte
2. Overzichtelijkheid
3. Licht
4. Aanbod winkels en horeca
5. Golvend dak
6. Balkon met horeca
7. Buitenom passage
8. Scheiding van Hoog Catharijne
9. Alle OV onder één dak
10. Trappen naar het Jaarbeursplein

De top 3 is niet heel verrassend: ruimte, overzichtelijkheid en licht. Het aanbod aan winkels en horeca is natuurlijk ook wel evident. We vinden het ook terug bij een goede beoordeling van de reizigers-voorzieningen. Het golvend dak is een kwestie van smaak.
Het balkon (ook wel de 2e verdieping) met horeca wordt opvallend vaak apart genoemd: “Heerlijk uitkijken over het geroezemoes beneden”.
Dan komen een aantal punten over de indeling van het gebied. Dat alle OV bij elkaar onder één dak zit, in een station met herkenbare ingangen, gescheiden van HC en de interwijkverbinding, dat wordt duidelijk gewaardeerd.
Het uitzicht over de sporen, de lichte perrons met zonnepanelen, en de gigantische fietsenstallingen hebben de top 10 net niet gehaald.
Weinig genoemd maar wel vermeldenswaard waren de fijne akoestiek, de vele zitjes met houten meubilair en de wolk.

Het kan altijd beter

Een enquête uitvoeren zonder daarbij de zwakke punten te benoemen heeft weinig zin. We hebben het geformuleerd als punten van verbetering. Daarop ging je helemaal los, twaalf pagina’s A4. Helaas zijn niet alle punten te repareren. Een aantal gelukkig wel en we hopen dat de instanties daar mee aan de slag gaan.
De architect kan wel vinden dat de bezoekers voor kleur zorgen, voor de respondenten is die benadering te subtiel. De belangrijkste punten van kritiek zijn de afwerking van het golvende plafond en het terughoudende (kille) kleurgebruik. De plafondafwerking wordt omschreven als weinig verfijnd en armoedig. Alsof het een tijdelijke oplossing betreft, passend voor een distributiecentrum of bouwmarkt. Ongeveer vijftig procent van de respondenten noemde dit spontaan. Men mist warmte, durf en kwaliteit. Vaak worden ‘natuurlijke materialen’ voor de afwerking als suggestie gedaan en men refereert aan andere stationsprojecten waar deze wel zijn toegepast. Er klinkt veel onbegrip door in waarom deze keuzes zijn gemaakt.

Een groot deel van de respondenten noemde in een adem met bovenstaande de grauwe, ongastvrije en vervallen onderwereld van de hal. Perron 1 en 2 werden genoemd als voorbeeld hoe het ook kan. We lezen kreten als “om te huilen”, “junkenhol” en “post-apocalyptisch”.

Het punt is wel dat het station niet is ontworpen om gezellig maar om efficiënt te zijn: een rechthoekige glazen doos zonder hiërarchie, aldus de architect. Kun je efficiënt zijn en toch sfeer bieden, een gevoel van welkom overdragen? Dat dit wringt merk je aan een keur van opmerkingen. Waarom staat de piano niet midden in de hal? Waarom kun je nergens verwarmd wachten zonder te consumeren? Dit gebouw had overal in de wereld kunnen staan, wat maakt het Utrechts? Waarom niet een oude rode boog bewaard als meeting point? Kan het wat vriendelijker met planten? En er is bij velen ergernis over de lichte vloertegels die op veel plekken al erg vuil ogen.

Naast de vooral subjectieve opmerkingen over beleving en smaak zijn er ook veel zaken genoemd die het functioneren en de layout van het gebouw aangaan. Op plaats 1 staat de kritiek dat de Noordertunnel is afgekoppeld van sporen 18 t/m 21. Daar is bij een kleine groep geen enkel begrip voor (idioot!). Er had een nieuwe een ondergrondse verbinding gemaakt moeten worden. Ook vaak genoemd is de drukte in de hal langs de eettentjes, de vele obstructies (liften, roltrappen, kolommen etc.), ontbrekende looproutes – alles loopt tegen elkaar in, te weinig trappen, oriënteren is lastig, geen centraal “blauw bord”, teveel winkels die niets met OV te maken hebben, meer ruimte voor lokale ondernemers in plaats van ketens. Het is een bonte stoet van ervaringen en belevenissen die onze respondenten heeft gedeeld.

Tot besluit

BU is trots op het nieuwe gebouw en vindt dat er op de dag van de feestelijke opening alle reden is voor felicitaties met het behaalde resultaat. Dat er naast lof ook kritiekpunten zijn, zien wij als blijk van betrokkenheid van onze respondenten. Wij hopen daarom dat de ingeslagen weg ook na de opening zal worden voortgezet: dat de partijen zich met een zelfde enthousiasme blijven inzetten voor onderhoud en verbetering van het station. Als gemeente, architect of ProRail de ruwe data willen hebben van het onderzoek om daarbij te helpen, geen probleem, stuur BU een mailtje.

Utrecht Centraal, sober en doelmatig, netjes en efficiënt, maar ook een beetje saai en koel. Een product van de crisisperiode. Het is aan alles af te lezen. We hebben een hoop te griepen maar zijn er toch stiekem een beetje trots op. Maar niet overdrijven hè, een beetje.

halstationutrecht_prorail

Meer lezen?

Utrecht Centraal is wél een echt station

Van vijf nieuwe stations heeft Utrecht Centraal het minste ‘smoel’

Architect Pieter van Rooij over Utrecht Centraal

Meer verbetertips van Roger Vleugels

Programma van de opening (half 4 lintje knippen)

Voor de boekliefhebber: twee fraaie stationsboeken

Reacties

  1. Peter Villevoye

    Het is vandaag de dag waarop Utrecht Centraal Station officieel geopend wordt. De formele afronding van een project dat na een lange voorbereiding pakweg 6 bouwjaren duurde en de komende decennia een invloed heeft en zal hebben op het leven van gemiddeld 300.000 reizigers per dag.

    Ik ben één van die reizigers en kom er vrijwel dagelijks. Wat voor veel mensen de aanschaf van een nieuwe auto is, dat betekent dit nieuwe station voor mij. Een infrastructuur die ik waarschijnlijk de rest van mijn leven regelmatig zal gebruiken. Het nieuwe station is voor mij net zo imposant en belangrijk als de Utrechtse Dom. Ik ben vanochtend dus ook een kijkje gaan nemen naar de feestelijkheden. Ik zag een unieke bruiloft, wandelde mee met een rondleiding en heb enkele ProRail-bobo’s van harte gefeliciteerd met de ‘kleine’ en bedankt voor de goede zorgen.

    Inderdaad: licht, ruimte, overzicht, prachtig ! Het karakteristieke golvende lijnenspel van het dak levert een sterk en herkenbaar beeld. Maar het geheel oogt ook wel altijd kil en ietsje al te ‘clean’ en neutraal. Ik heb het al meermalen her en der geopperd, maar met al die mooie LED-technieken moeten de golvende witte lichten toch ook in andere kleuren te toveren zijn ? Nee, géén constante cyclus van bonte regenboogkleuren maar heel geleidelijke, bijna onmerkbare verschuivingen, aangestuurd door de omgeving. De kleur van het licht in de hal kan de sfeer van het buitenlicht nabootsen, versterken en zelfs in de avond laten voortduren. Op een grijze winterdag blijft het bijvoorbeeld wit, rond de feestdagen mag het genoeglijk warmer ogen, in de lente ontluikt op zonnige dagen een subtiel geel of groen, en op sub-tropische zomerdagen kan het oude vertrouwde azuurblauwe licht een exotische aanblik bieden. Ik blijf hopen dat dit gerealiseerd kan worden.

    Wat ik me nog meer afvraag, dat is hoe snel de open plekken gevuld zullen worden met kleine kiosks ? In de oude hal zagen we dat ook al. Terwijl de drukte alleen maar toenam, werden er toch nog allerlei extra kiosks en winkels tussen en tegen de roltrappen gepropt. Nog meer wensen ? Hopelijk worden de perron-gewelven onder de hal nog eens netjes afgewerkt. En kan iemand ervoor zorgen dat de toegangen naar de bus-perrons C en D iets herkenbaarder zijn ? Het lijken nu niets anders dan extra treinsporen…

    Kortom: genoeg te vieren vandaag – maar allicht ook nog wel wat te verlangen.

    Een hartelijk dank aan iedereen die de afgelopen jaren ervoor heeft gezorgd dat er niet alleen flink gebouwd werd, maar ook dat de veiligheid en continuïteit wonderwel gegarandeerd bleven. Ondanks het af en toe niet te vermijden ongemak, heb ik me geen enkel moment onveilig of overmatig gehinderd gevoeld. Hulde 🙂

    PS: in het artikel wordt gemeld dat de “perrons 6 en 7” afgekoppeld zijn van de Noordertunnel. Technisch klopt dat, maar de meeste lezers zullen de aanduiding “sporen 18 t/m 21” beter herkennen.

  2. Rob H.

    Laat die piano AUB waar die nu staat. Ik heb niet hype nooit gesnapt en ik heb ook geen behoefte aan “pianisten” die hun “Boer daar ligt een kip in het water” laten horen aan omstanders die daar niet op staan te wachten…

      1. Rob H.

        Mwaoh, zo hard wil ik nu ook weer niet zijn. Ze mogen van mij rustig in een hoekje zitten te pingelen. Mits het kreng zo nu en dan gestemd wordt…

  3. Wessel

    Ik kom als forens bijna elke dag op UCS en de stationshal ziet er prima uit. Het is een ruime, lichte en overzichtelijke hal geworden. De trap aan de jaarbeurszijde is erg steil en bij vorst aan de grond (zoals vandaag) zelfs wat gevaarlijk. Ik vraag me ook af of de buitenom passage lucratief gaat worden voor de winkeltjes daar. Ik was vandaag in het Ako’tje daar en die mevrouw keek even verveeld als de gemiddelde suppoost aan het einde van de dag in het Centraal Museum. Zelfde voor de eettentjes op de verdieping. Ik zal er in elk geval niet veel komen. Maar de stationshal is fraai, zelfs zo fraai dat als je nu Hoog Catharijne in loopt, het contrast eigenlijk te groot is geworden. HC ziet er nu echt belabberd en donker uit. Maar goed, zo blijft er altijd wat te zeuren en te wensen over. Ik ben content met deze stationshal en ook met het nieuwe station Vaartsche Rijn dat bij mij in de buurt is gerealiseerd.

    1. Apostle

      Vergeet niet dat:
      A) In Q1 2017de poortjes dicht gaan en buspassagiers die naar HC willen buitenom moeten lopen, zelfde geldt voor passanten (bv kantoorpersoneel wat pauze houdt)
      B) het stationsgebouw vanaf eind volgend jaar een volledig losstaan gebouw is waar je specifiek in moet lopen en de buitenomroute de korste route wordt na afbraak van de patatstraat. Nu is het nog sneller om door de hal te lopen.

      Dat zal een boel extra voetverkeer gaan opleveren via de buitenomroute.

    2. Martijn

      Boven is het vaak wel aardig druk, maar niet de hele dag door. Ik vind wel dat er een aantal enorm saaie kale plekken zijn tussen de horecagelegenheden in. Dus ik ben het maar deels met je eens.

      De buitenompassage word pas echt druk als stationsplein oost klaar is. Dan loop je er namelijk veel makkelijker naar toe. Dus eigenlijk kunnen we daar nog niks over zeggen.

  4. C Vos

    Nooit gedacht dat de ouderwetse sansevieria (ook wel vrouwentongen genoemd) het Utrechtse station zou moeten opfleuren.

  5. Carel

    ik twijfel aan het bestaansrecht van de hoger gelegen horeca in de nieuwe hal
    die is toch alleen via de poortjes bereikbaar straks?
    Je zag vroeger in HC in de jaren 80 dat de hoger gelegen galerijen met winkels het nooit hebben gered en toen afgesloten zijn voor publiek.

    Je moet dan altijd door de poortjes om de horeca te kunnen bezoeken, en juist omdat je altijd door de poortjes moet, zal je mijn inziens niet zo snel daar iets nuttigen, tenzij je op iemand wacht ofzo
    maar mss zit ik er naast

    1. Utrechter2

      De horeca op ‘De Verdieping’ is bedoeld voor mensen die meer tijd hebben. Mensen die de tijd hebben voor een warme maaltijd. De exploitanten en verhuuder(s) hopen ook op zakelijk publiek dat daar wil afspreken. ZZP’ers die daar ongestoord hun werk doen (veel rustiger dan een Starbucks in Nederland).

    2. Naam

      De horeca boven zit buiten de poortjes. Aan de kopse einden zitten de trappen voorbij het einde; middenin staan er poortjes bovenaan de trap.

  6. Carel

    wat me ook een keer opviel
    ik moest heel nodig plassen
    ik kwam de hal in vanaf HC en dan zit er links achterin pas een toilet, best wel een end lopen als je moet, laat staan voor ouderen
    tenzij ik een toilet heb gemist aan het begin

  7. Jan-Kees Verschuure

    Het station heeft wel degelijk een herkenbare identiteit, al is die dan niet klassiek door de keuze voor een entree op +1 niveau. Insiders weten dat alleen vastgoedkrimp HC tot een betere oplossing had geleid, en HC heeft er juist meters bijgekregen.
    Wat duidelijk wordt is dat de media de westelijke entree (meer specifiek de glazen wand met letters Utrecht Centraal) als beeldmerk zien van de nieuwe OVT. De nuchtere Nederlander zal het station vooral op functionaliteit en comfort beoordelen en de balans is licht positief.

    1. HB

      … en over anderhalf jaar het beeldmerk van stationsgevel, plein en bollendak. (Denk het naamloze retailpaviljoen maar even weg.)

      1. Anoniem

        Dat paviljoen is echt erg. Er lijkt geen enkele poging gedaan om de vorm complementair te maken aan de golvende lijnen van de stationshal. Gewoon twee verdiepingen glas op het maximale oppervlak. Een van de weinige iconische aanzichten van het station, namelijk vanaf het spoor aan de noordzijde, wordt compleet vernacheld.

  8. Herman

    Die buitenom passage gaat zijn nu nog wel aantonen. Als de poortjes dicht zijn en de graai/snaaiboulevard van Kleppiere opent dan wordt het daar steeds drukker. Is ook een snelle obstakelvrije route..

    Jammer is en blijft dat de trappen aan Jaarbeurszijde hoog en stijl zijn en dat de roltrap naar boven meer stilstaat dan rolt, maandagmorgen exemplaar?

    1. HB

      Als er over een, twee jaar een nieuwe centrale looproute door het Beatrixgebouw komt en het forum naar N en Z is doorgetrokken, wordt het makkelijker om deze trappen te vermijden.

  9. Jan-Kees Verschuure

    Hoop dat Plein Oost een verblijfsplek wordt. Nieuw aandachtspunt -zij het rijkelijk laat – is het station als stadsentree voor de treinpassagier. Het Noordgebouw wordt vanuit de trein een muur, en hopelijk geen achterkantsituatie.

Reageer