Het niveau onder de hal

In Opinie door Berend Schotanus9 Reacties

Terwijl de hal van de OV-terminal dit jaar zijn voltooiing bereikt en de laatste perrons hun glazen kappen ontvangen, zijn de perrons onder de hal nog steeds onveranderd naargeestig, krap en afgetrapt. BU heeft bij ProRail nagevraagd of er plannen voor verbetering bestaan. We ontvingen een kort maar krachtig antwoord: ja, we willen er wel wat aan doen, maar er is nog geen budget. Geen nadere aanduiding over hoe en wanneer. Dit leidde tot de volgende bespiegeling.

Utrecht Centraal is het belangrijkste station van Nederland. Als er iets mis is op het spoor dan draaien de camera’s van het Journaal live vanuit de stationshal. “De hal met het blauwe bord” heeft in Nederland iconische status. Zeer waarschijnlijk zal “de hal met het golvend dak” deze status snel genoeg overnemen. Het feit dat deze “hal” in Utrecht staat, daar mogen we best trots op zijn.
Maar toch, als je kijkt wat je als reiziger ervaart, de eerste indruk, het gevoel dat uiteindelijk blijft hangen, dan is de hal maar een deel van het verhaal. Een groot deel speelt zich een niveau lager af: op de perrons en de sporen.

Eerste indruk
Als je als reiziger aankomt, dan zijn de perrons het eerste wat je ziet. Voor doorgaande reizigers zelfs het enige. Zij kunnen de twee tot tien minuten die de trein op het station doorbrengt verveeld de visuele prikkels van het perron in zich opnemen. Vertrekkende reizigers zullen zich eveneens zo snel mogelijk naar het perron begeven en daar, zeker bij vertraging, hun tijd wachtend doorbrengen.
Helaas zijn de perrons in Utrecht niet zo’n aantrekkelijke omgeving. Ja, de nieuwe glazen overkappingen zijn best aardig. Maar het belangrijkste deel van de perrons, daar waar het het drukste is, daar waar je altijd langs moet om bij de roltrappen te komen, bevindt zich onder de stationshal. Dat deel is, laten we eerlijk zijn, een kale en deprimerende onderwereld.

Traverse
Ooit, in de jaren zeventig, is het begonnen met een smalle modernistische traverse van centrum naar Jaarbeurs. Die werd, geheel in de toenmalige tijdgeest, sober en doelmatig uitgevoerd. Lees: een kale betonconstructie. Wat op dat moment overkomelijk was – het beton was nog vers en het daglicht kon er aan beide zijden rijkelijk langs stromen. Maar in de loop van de tijd is de traverse telkens een stukje breder geworden en, terwijl de architecten een niveau hoger uit hun dak gingen, werd de betonconstructie op perronniveau steeds een kopie van hetzelfde sober en doelmatig. Het beton verweerde en werd donkerder. Met het groeien van de traverse werd de kelder eronder steeds somberder. Inmiddels heeft zich deze uitgestrekt tot het uiterste westen en oosten: naar het busstation Jaarbeursplein en het HOV-station Centraal.

Onderhoud
Het uitgangspunt, de perrons onder een betonplaat waar de stationshal op gebouwd is, is natuurlijk weinig ideaal. De perrons in Utrecht zullen nooit de allure halen die ze in Amsterdam of Rotterdam wel hebben. Maar in de uitvoering, zelfs in het onderhoud, valt veel goed te maken. Betere verlichting scheelt een hoop, evenals materiaalgebruik. Je zou zelfs een flink stuk van de unheimische uitstraling kunnen weghalen door gewoon zo nu en dan eens even het spinrag weg te halen.

Plafondafwerking
Gelukkig zijn er ook positieve ontwikkelingen. Bij de recent gebouwde overkapping van de sporen 1 een tot en met 4 is de betonconstructie wel aan het zicht onttrokken door aparte plafondbekleding. De stijl sluit aan bij de overkappingen die in de buitenlucht staan. De aluminium plafondplaten zijn licht spiegelend waardoor het claustrofobisch effect van de kelderruimte toch iets verzacht wordt. Wat een verbetering zou het zijn als deze aanpak ook onder de stationshal gevolgd gaat worden.

Reacties

  1. P. van Mourik

    Het moet toch mogelijk zijn dit deel van de Utrecht CS-perrons een aangenamer uiterlijk te geven!?

    De nieuwe hal van Utrecht CS zal toch niet varen op een benedendeks modderschip?

  2. Jan-Jaap

    Bijzonder dat ze de perrons onder de hal niet hebben meegenomen in de algehele verbouwing. Het ziet er inderdaad niet uit, naast het deprimerende donker zit je als reiziger ook aan te kijken tegen afvoerleidingen en elektriciteitskabels die soms half vasthangen, daar zou op zijn minst wat aan gedaan kunnen worden. Erg jammer dat Utrecht straks een half af station heeft.

  3. RvdHoven

    3 weinig geld kostende maatregelen die al een hoop schelen:
    — alle betondelen schoon spuiten (lekken zal de hal toch niet meer?)
    — alle overbodige “troep” verwijderen (halve borden om het licht te weerkaatsen van lampen die er niet meer zijn)
    — alle kabels netjes weg werken. (deksels op kabelgoten; pijp om losse kabels, etc)

    Ja, de hele boel wit schilderen zou ook al schelen. Maar da’s een beste bult werk, met de nodige hinder voor de reizigers tot gevolg (vooral omdat je dan de bovenleiding moet afschakelen om veilig te werken) Maar wit weerkaatst het licht wat er is wel goed waardoor je al een stuk minder het gevoel hebt in een donker gat te lopen. En als je dan toch bezig bent met steigers etc, vervang dan al die TL-buizen door LED-strips. (de armaturen kunnen blijven hangen, maar haal even een doekje over die doorzichtige kap). Er hangen 100-den van die bakken onder de hal, en nog steeds buizen uit de jaren ’70 er in draaien? Schaam je! Al die energie uit de zonnecellen kan nuttiger gebruikt worden.

  4. Utrechter2

    Mooie beschrijving van de werkelijkheid van de concrete details tot aan de concepten waarmee stedebouwkundigen graag aan de gang gaan. En natuurlijk en passant de indruk vanuit de psychologie van de reiziger en vanuit de media.

    Zelf vond ik al voor de bouw van de OV-terminal Utrecht Centraal ter hoogte van de sporen 4 & 5 al erg op Den Haag Centraal lijken, en dat was toen geen compliment! Er moet echt moeite gedaan worden om een ‘ondergrondse’ ruimte aangenaam te maken. Aan de andere kant ben ik het wel met critici een dat het geld dat hiervoor nodig is ook effectief elders kan worden ingezet. Van het geld waarmee je in Utrecht perrons opknapt kun je in de provincie wellicht meerdere lokale wensen vervullen. Dus een prioriteringsvraagstuk!

    1. Utrechter2

      Maar voor de duidelijkheid: het station oogt op deze manier onaf. Dus dat het op de ‘lijst’ moet komen vind ik wel,

  5. spoorfanaat

    Ik snap het gejuich over die kale kromme fabriekshal niet zo. Daar was ook een mooi(er)plafond in ontworpen, maar ook dat is wegbezuinigd. Met dit grijze galmgat als resultaat. Een typisch ingenieurs-technisch ding zonder enige associatie met de menselijke maat. Het is er droog, daarmee is wat mij betreft de sfeer geduid.
    Beneden is inderdaad een drama. Daar kun je een serie hoe-bestaat-het artikelen aan wijden.
    Maar er wordt ook veel geknoeid bij de bouw. Veel te brede trappen zonder leuning als bijna onneembare drempel voor ouderen, waarvan de treden achteraf (hoogtevrees bij reizigers?) worden dichtgemaakt met alu strips, die daarna met de hand ter plaatse weer een (natuurlijk saai grijs) verfje moeten krijgen? Kapotgelopen tegels? Het blijft knutselwerk met veel verspilling.

  6. HB

    We hebben dit artikel op twitter gezet met tag #raad030. Hopelijk wordt er ergens een fractie of raadslid wakker en stelt er vragen aan het college over. Misschien dat het helpt om ProRail sneller in actie te krijgen.

    1. HB

      Uitstekend plan, Maarten. Als je nog ondersteunend bewijsmateriaal nodig hebt in de vorm van foto’s, roep maar.

Reageer