Terwijl je dit leest zit je BU-correspondent in de ICE oostwaarts, einddoel Frankfurt am Main. BU is namelijk uitgenodigd aan te haken bij een studiereis van bijna twee dagen om te kijken wat Utrecht kan leren van een andere stad met kloeke ruimtelijke uitdagingen. We hebben daarop ja gezegd om twee redenen. De ontwikkeling van de visie op fase 2 stationsgebied gaat ons echt aan het hart en willen we de komende jaren vanuit BU volgen en documenteren. Maar ook omdat het professioneel bestuderen van een interessante (buitenlandse) stad gewoon leuk is, vooral als je ter plaatse door goed ingevoerde mensen wordt ontvangen en een heel scala aan locaties mag bezoeken. Welke worst gaat Frankfurt ons voorhouden bij de ontwikkeling van De Nieuwe Binnenstad van Utrecht?
Waarom zou Utrecht zover moeten gaan om geïnspireerd en wijzer te worden? De good en bad practices liggen hier toch ook voor het oprapen? Het oog is niet op deze Duitse stad gevallen omdat het daar allemaal koek en ei is. We gaan absoluut ook voorbeelden zien van verkeerd uitgepakte keuzes. De twee steden op elkaar projecteren heeft derhalve geen zin. Zinvol is het te kijken naar de onderliggende dimensies, parameters en keuzes. Hebben die gewerkt? Waarom werkt iets wel of niet? Hoe zien de lokale stedenbouwkundigen dat? De fysieke- en taalafstand is daarbij prettig. Je bent Außenseiter, niet belast met kennis van ingewikkelde voorgeschiedenissen. Je kunt derhalve analyseren puur op wat je ziet en hoe iets al dan niet succesvol heeft uitgepakt.
Frankfurt is, naast het financiële hart, ook een grote beursstad, maar de maten zijn anders, de afstanden groter. Utrecht is feitelijk heel compact. De keuzes voor mobiliteit zullen slecht vergelijkbaar zijn. Waar we vooral onze oren moeten spitsen is welke eisen men aan milieu, energie en duurzaamheid heeft gesteld bij het ontwerp van de ruimte en gebouwen. We mogen daarbij veel verwachten van onze oosterburen.
De publieke reacties die tot nu toe op het Utrechtse visiestuk voor fase 2 zijn gekomen, concentreren zich vooral op het vraagstuk van (auto)bereikbaarheid van het centrum. Door deze ‘tunnelvisie’ doe je de uitdagingen waar Utrecht voor staat tekort. Het zijn bovendien ook geen binaire keuzes: autorijk of autoluw.
Dat de discussie eigenlijk veel breder gevoerd moet worden dan alleen maar over het programmagebied van fase 2 (Jaarbeurs e.o.), onderschrijven we. De keuzes die Utrecht binnenkort wil maken, zullen zijn weerslag hebben op de positionering van de stad als geheel, voor decennia. Dit mag echter geen reden zijn om de besluiten maar op te schorten, zoals de ondernemers van de binnenstad voorstellen. Het mag ook geen reden zijn om discussies op te tuigen tot in lengte van dagen, zoals Ontwikkelgroep Lombok lijkt voor te stellen. Dan wordt het echt nooit meer wat met de doorgetrokken Leidsche Rijn.
Gelukkig zijn er veel raadsleden bij de RIA’s geweest, ze zijn ook bij de studiereis van de partij (CDA, PvdD, CU en SP uitgezonderd). We wensen hun veel wijsheid toe. De komende tijd zal in het teken staan van besluiten over hoe lang Utrecht bereid is over de toekomst na te denken en hoeveel (externe) deskundigen en second opinions daarvoor moeten worden opgetrommeld. Op een gegeven moment moet het klaar zijn. We bidden op onze blote knietjes dat het geen UCP-lijdensweg wordt. We leren van het verleden. Toch?
Wordt vervolgd.
(AD heeft alvast gesprekken met Frankfurters gevoerd. Hier het artikel dat dit weekend in de krant is verschenen:
‘Frankfurt net Utrecht maar dan anders’ (pag 1)
‘Frankfurt net Utrecht maar dan anders’ (pag 2)
Let op: tunnel alert.)
[update 31-6] Interessante, intensieve reis. Talloze indrukken, veel vruchtbare gedachtenuitwisselingen, under- en overwhelmed. Maar kan het Utrecht helpen? Het zal zeker het proces verder brengen – dat was vast en zeker ook de subtekst van deze trip. U en FaM zijn bepaald verschillend. Maar of je nu met patatje oorlog of currywurst bent opgegroeid, je verwachtingen van het leven zijn hetzelfde. Daarin zit de sleutel rondom de keuzen waar succesvolle groeiende steden voor staan. Met dit in gedachten gaan we de komende tijd een handvol analyses, voorzien van veel foto’s, met jullie delen.
Reacties
Ben benieuwd, Frankfurt is in (bijna) elk opzicht een hele andere stad dan Utrecht.
Wellicht ook boeiend om te vragen welke lessen men van Stuttgart 21 heeft meegenomen bij dit project.
Niet aan de orde gekomen. In Frankfurt speelt geen stationgsgebied-achtig project. Daar springt de herontwikkeling van de Mainufer wel in het oog, qua dimensies, maar dat is veel minder controversieel. Effecten als gentrification spelen wel mee, met name in de wijk waar het grote nieuwe ECB-kantoor is gekomen.
Het project Stuttgart 21 is groter dan alleen dat wat er bij het station gebeurt. Ook daar is een heel stuk herontwikkeling van de stad, ook mede doordat er spoor onder de grond verdwijnt / verdwenen is. Vandaar.
Je zegt ‘veel minder controversieel’. Heb je ook een indruk gekregen waarom dat zo is?
Europaviertel en Mainufer zijn projecten op grijze grond: oude industrie- en overslag/rangeerterreinen. (Vergelijk met Merwedekanaalzone en Cartesius.) Daar moet wel aan allerlei eisen voldaan worden (hagedis- en hamsterbiotoop!), maar over het algemeen zijn het verbeteringen die zowel voor de burger als de grondeigenaren gunstig uitpakken. Je kunt de stedelijke structuur er bovendien flink mee versterken.
Ook daar wordt momenteel sterk op woningbouw ingezet. De kantorenbouw ligt wat op zijn gat. Dat weerhoudt ze echter niet om bij een leegstand van 2 miljoen vierkante meter kantoren aan de buitenrand van de stad, in de binnenstad toch bij te bouwen, als zich daarvoor huurders/gebruikers melden. Dat is al net zo als hier: men klampt zich niet vast aan verbeteren van leegstand op kansloze terreinen maar hoopt of denkt dat de markt het wel oplost.
Er werd het voorbeeld aangehaald van PWC dat een kantorenreus in de binnenstad leeg achterliet om naar een naburige gemeente te verhuizen waar ze veel minder belastingen hoefden te betalen. Dat heeft kwaad bloed gezet en doet onwillekeurig denken aan het geval van KPMG in Amstelveen. Wat dat betreft is het ook overal hetzelfde.
geen hoogtelimiet: slanke torens voor het stationsgebied.
Ook een idee voor Utrecht ipv allemaal dikke gebouwen? (waardoor de dom ook niet meer te zien is)
Ik mag hopen dat de gemeente dit een keer gaat beseffen…!
De Frankfurter-dom is wat kleiner geschapen. Daarom zal het daar geen kwestie geweest zijn. Onze joekel is best wel een dingetje waar je niet omheen kunt.
Frankfurt is twee keer zo groot, en de een beurs eerder vergelijkbaar met Amsterdam. De ECB zit er ook en het heeft een echte skyline. Weet niet of we moeten willen om Utrecht een dergelijke allure te doen uitstralen. Ik zou vooral benieuwd zijn of het goed toeven is in deze stad en ja, wat ze doen aan vergroening, verduurzaming en leefbaarheid.
Hoe dan ook, dit tripje is BU van harte gegund wegens jullie niet aflatende betrokkenheid bij de stad! Geniet er van
Dank!
In Frankfurt sneuvelden aanzetten voor een centrumproject boven en rond het station naar voorbeeld van Hoog Catharijne echter tegen de achtergrond van een fraudeschandaal rond de Neue Heimat, een grote Duitse woningbouwvereniging en partner van Bredero in Frankfurt.
—-
Interessant om te zien wat er heeft plaatsgevonden nadat deze plannen zijn afgeschoten.