HOV-viaduct Leidsche Rijn in Welstand

Een hoog viaduct over de Leidsche Rijn

Twee weken geleden hebben Welstandscommissie, POS en StudioSK het herziene ontwerp van de HOV-brug aan de westzijde, ter hoogte van de pub aan de Van Sijpesteijnkade, besproken. In de doorlees de bevindingen. (Grappig: de ontwerper denkt dat er geen graffiti op een pijler komt wanneer deze iets uit de oever staat.) De Welstandscommissie wil met het Stedenbouwkundig Atelier om tafel om het grotere plaatje van deze “infrastructuur in het stedelijke interieur” scherp te krijgen.

(Zie ook notulen 23/04 2011)
Voorafgaand aan de planbespreking van de brug, constateert de commissie dat de fundamentele uitgangspunten voor de HOV-bruggen het ontwerpniveau overstijgen en de commissie heeft behoefte aan een gedachtewisseling met het Stedenbouwkundig Atelier, waarbij ook toekomstige ontwikkelingen en de termijn waarop die gerealiseerd worden, aan de orde kunnen komen. De HOV-bruggen over de Leidsche Rijn zijn nadrukkelijk benaderd als onderdeel van de infrastructuur. Er leven vragen en zorgen over de gemaakte infrastructurele keuzes versus het stedelijk interieur. De icoonwerking van deze intelligent ontworpen, maar anonieme ‘ingenieurskunst’ vraagt om nadere toelichting, zeker in de periode dat verdichting en verstedelijking van de Van Sijpesteijnkade en omgeving nog niet zijn gerealiseerd. De commissie verzoekt de secretaris een bijeenkomst te organiseren met het Stedenbouwkundig Atelier om breder van gedachten te wisselen en geïnformeerd te worden over de (stedenbouwkundige) ontwikkelingen aan de westzijde van het spoor.

Ontwerper Van der Ree licht de plandoorwerking van de HOV-brug toe. Ten behoeve van de doorvaarbaarheid van de Leidsche Rijn is het steunpunt van de brug asymmetrisch in het water geplaatst, op voldoende afstand van de kade om graffiti te voorkomen. De kolommen zijn slanker geworden, waardoor het doorzicht is verbeterd. Aanvaarbeveiliging is constructief niet noodzakelijk en daarom vervallen. Ook in het ontwerp voor de tube is meer rust gebracht, door de sleuven in de trogconstructie ter plaatse van de overspanning achterwege te laten. De overspanningsconstructie is afleesbaar in de golvende beweging van spankabels in het beton van de trogwanden. Openingen in de prefab-borstweringelementen van de opritten zijn in lijn met het ontwerp voor de oostelijke HOV-brug. Voor de kleurstelling van de HOV-verbinding wordt nu uitgegaan van middengrijs, maar de architect heeft een voorkeur voor ofwel een donkerder, ofwel een lichtere grijstint. Het verticale metselwerk van de landhoofden is gehandhaafd; de HOV-baan manifesteert zich als autonoom element in de stedelijke context, maar de gemetselde landhoofden in het ontwerp zoeken daarmee juist een verbinding. Bij voorkeur krijgt dit metselwerk een voortzetting in de klinkerbestrating. De loop- en fietsroute onder de brug wordt verlicht door inbouwspots onder het brugdek en de landhoofden worden aangestraald met (gekleurde) led-verlichting. In die aanlichting kan ook de ruimte boven het water worden betrokken.

Reactie van de commissie
Hoewel de commissie hierover haar twijfels heeft uitgesproken, gelden de uitgangspunten voor de HOV-verbinding als beoordelingskader. Het ontwerp voldoet aan deze uitgangspunten en de commissie ziet de aanpassingen als verbetering; de brug is ranker en rustiger geworden. Zij vraagt aandacht voor de toepassing van hoogwaardig beton in verband met vervuiling. De landhoofden zouden zich duidelijker mogen verbinden met ofwel de stad, ofwel de brug. Het is gewenst de verlichting niet te beperken tot de loop- en fietsroute onder de brug, maar hierbij ook de ruimte boven het water te betrekken.

Conclusie
De commissie is voornemens de uitgangspunten voor de HOV-bruggen nader te bespreken met het Stedenbouwkundig Atelier van het Stationsgebied. Het ontwerp is verbeterd en voldoet aan de vastgestelde uitgangspunten. Expliciete aandacht wordt gevraagd voor de betonkwaliteit mede in het kader van de vervuiling. De commissie heeft enkele aandachtspunten genoemd voor de doorwerking.