Entreegebouw Jaarbeurs in Welstand

De Welstandscommissie heeft zich op 25 september over het ontwerp van het nieuwe Entreegebouw van de Jaarbeurs gebogen. Het is ook de eerste toetsing of het concept van ‘centrumboulevard’ – de brede looproute die Transwijk met binnenstad verbindt – meer is dan alleen maar een stedenbouwkundige vondst. Kan de architect er wat mee en gaat de Jaarbeurs het ook echt in die geest benaderen? Deze route langs het hallencomplex zal na realisatie niet 24 uur per dag open zijn. Een boulevard over privaat terrein dus. Omlopen kan altijd nog, als de oude noord-hallen weg zijn, zo hoorden we al zeggen. Maar ondergraaft dat nu net niet het hele idee van centrumboulevard of lopen we nu te zeuren? Integrale quote na de klik.

Aanvraag omgevingsvergunning voor het bouwen van een entreegebouw met multifunctionele zaal op de eerste verdieping voor het Jaarbeurscomplex
Aanvraag: Jaarbeurs Utrecht
Ontwerp : Liong Lie Archtitects (Zie notulen 16/08 2011)
Status : collegiaal overleg
Hoewel er al een aanvraag omgevingsvergunning is ingediend, wordt besloten om vanwege de eerste kennismaking met het plan, de planbespreking te houden als zijnde collegiaal vooroverleg.
Mevrouw De Nijs van de afdeling Stedenbouw licht toe dat de ‘Centrumboulevard’ een verbindingsroute voor voetgangers wordt van Transwijk naar de Binnenstad, via gebouwde en ongebouwde publieke ruimten. Aan deze route zijn in het Jaarbeursgebied openbare functies geprojecteerd, zoals een hotel, een bioscoopgebouw en mogelijk een casino. De Centrumboulevard heeft nadrukkelijk zowel een verkeers- als een verblijfsfunctie. In opdracht van de Jaarbeurs heeft BGSV hiervoor een schetsontwerp gemaakt, waarin de continuïteit van een loper door het gebied tot uitdrukking komt. Een nieuw entreegebouw gaat deel uitmaken van deze 24-uursroute.
Het Stedenbouwkundig Atelier heeft aandacht gevraagd voor de herkenbaarheid en beleefbaarheid van het openbare karakter van de Centrumboulevard. De loper is een belangrijk inrichtingselement die de continuïteit van de ruimte onderstreept en helderheid verschaft in de aard van de ruimte. Het entreegebouw moet geen drempel opwerpen door een interieuruitstraling, een gebrekkig doorzicht of door obstakels, zoals tourniquets. Ook heeft het Stedenbouwkundig Atelier erop gewezen dat de gevels aan de Centrumboulevard moeten worden ervaren als uitnodigende voorgevels.
Architect Lie heeft het entreegebouw opgevat als poort. Deze maakt deel uit van de Centrumboulevard en vormt tevens de nieuwe toegang tot het hallencomplex van de Jaarbeurs. De poort is aan de oostzijde van het gebouw vormgegeven als betonnen element, waarin de multifunctionele zaal op de verdieping, de ‘Galaxy Room’, als gebogen houten element is opgehangen. De houten doos is ter breedte van de doorgaande loper die de Centrumboulevard markeert, voorzien van een uitsnede in glas die zich in een vloeiende beweging voortzet in het plafond, dat over de gehele lengte wordt ingevuld met programmeerbare led-verlichting. De loper is in het gebouw herkenbaar in de vloerafwerking en wordt begeleid door kolommen. Een buitentrap en lift naast de ingangspartij in de westgevel leiden naar functies in bestaande bouwdelen.

Reactie van de commissie
De Centrumboulevard vormt een complex systeem van openbare buiten- en binnenruimten. Belangrijk is dat de looplijn overal herkenbaar blijft in bestrating en maatvoering, ondanks overgangen tussen binnen- en buitenruimten. Het streven om de entree vorm te geven als gebaar dat boven de continue looproute zweeft en deze route te benadrukken door continuïteit in de bestrating en het plafond kan leiden tot een sterke ingreep, maar hierin overtuigen de voorstellen nog niet.
De looprichting zou versterkt moeten worden door bestaande en nieuwe gevels. De grote interieure open ruimten verstoren deze begeleiding echter en ontkrachten de werking van de loper. De westgevel geeft een diffuus en enigszins rommelig beeld door een stapeling van bestaande en nieuwe elementen. Hierin zou meer eenheid moeten worden gebracht. De glazen gevels dienen zo open mogelijk, inclusief de wijze van toegang (taatsdeuren hebben de voorkeur boven tourniquets) te zijn. Hierbij is het nog onduidelijk waar aankondigingen van evenementen zijn voorzien, hoe de bewegwijzering naar die evenementen wordt vormgegeven en hoe de sociale veiligheid op de route wordt gewaarborgd. De commissie suggereert het plafond mee te laten gaan in de beweging naar buiten toe om het exterieur en interieur visueel niet te onderbreken.

Conclusie
Zowel de Jaarbeurs als het Stedenbouwkundig Atelier benadrukken dat het een open route en publieke ruimte betreft. Het voorgestelde volume kan hierbij als groot gebaar, gecombineerd met de inrichting van het maaiveld, als sterke ingreep gaan functioneren. De wanden spelen hierbij een begeleidende, versterkende rol en de commissie constateert dat in het gebouw deze werking door de diffuus geplaatste wanden nog onvoldoende wordt ervaren. De westgevel dient meer opgelost te worden in het concept van het gebouw. Hier lijken trap en bestaand lifthuis er rommelig tegenaan te staan. Daarnaast wordt aandacht gevraagd voor de openheid en helderheid van de glazen gevels (inclusief reclamevoering) en de continuïteit van het plafond in relatie tot buiten en binnen.
Een planaanpassing met bemonstering en detaillering ziet de commissie tegemoet.