Welstand over entreegebouw

Dit schrijft de Welstandscommissie in haar notulen van de vergadering van 7 december jl. Toen stond het Entreegebouw van HC opnieuw op de agenda. We geven hun mening in de doorlees integraal weer.

Bouwaanvraag entreegebouw en parkeergarage Nieuw Hoog Catharijne
Aanvraag:    Corío Vastgoed Ontwikkeling
Ontwerp :    Altoon + Porter Architects / Van den Oever Zaaijer & Partners
(Zie notulen 12/02, 09/09 en 02/12 2008, 19/01 2010 en breed overleg 30/03 2010)

De voorzitter memoreert dat het gebruikelijk is formele bouwplannen voor het Stationsgebied in de Commissie Welstand en Monumenten te behandelen, nadat daarover advies is uitgebracht door de supervisoren stedenbouw en openbare ruimte. Omdat een advies van de supervisor openbare ruimte over de inpassing van de hellingbanen naar de parkeergarage ontbreekt, neemt de commissie dit onderdeel van de bouwaanvraag niet in behandeling en houdt zij een advies hierover aan.

De bouwaanvraag is als geïsoleerd plan ingediend. Verwacht wordt een toelichting op de relatie van het plan tot de context, met name de aansluiting op de hoek van Achter Clarenburg, V&D, de relatie met de stadskamer en de hechting aan de openbare ruimte.

Architect Zaaijer licht het plan toe, waar nodig met aanvulling van de architecten Sebring en Hulshof. De omgeving is nog volop in beweging, waardoor het plan nog niet in relatie tot de context in beeld kan worden gebracht. Zo is de Clarenburghoek nog in ontwikkeling, waarbij ervan wordt uitgegaan dat het V&D-gebouw wordt vormgegeven als expressief stedelijk blok met een geschubde natuurstenen gevel. De gemeente voert nog intern overleg over het definitieve inrichtingsplan voor het Vredenburgplein. De ambitie is het Entreegebouw vloeiend te laten aansluiten op de omgeving en die ambitie stapsgewijs uit te werken en ter beoordeling voor te leggen. Plan is de bestrating van het Vredenburgplein voort te zetten in de steeg tussen het Entreegebouw en het V&D-blok. Een natuursteenstrook langs de gevels moet een rommelige aansluiting van de bestrating op de gevels voorkomen.
Volgens de architect presenteert het Entreegebouw zich als een krachtig blok dat stevig op de grond staat. Ook in het interieur is dit beeld benadrukt, onder meer door metselwerkpenanten. De brug op +1-niveau is versmald en door een transparante strook visueel los gedetailleerd van de gevels aan weerszijden van de steeg. De beleving van het Entreegebouw als stevig, zelfstandig blok, zou hierdoor op maaiveldniveau worden gewaarborgd. Door de detaillering en de transparante hekwerken laat de brug zich als ijl, zwevend element beleven. De brug ligt los van de gevels, alleen ter hoogte van de winkels op +1-niveau sluit het brugdek aan op de natuursteenstrook langs de gevels van het Entreegebouw. In de bouwaanvraag is geen brug ingetekend; dit hangt samen met de fasering van het bouwplan. De bij de bouwaanvraag ingediende tekeningen betreffen de elementen die tot deze bouwfase behoren. Van meet af aan zijn maaiveld en +1-niveau benaderd als gelijkwaardige looproutes tussen de oude binnenstad en het station. Ook in de aanhechting komt dit uitgangspunt tot uiting.
Naar aanleiding van eerder commentaar van de commissie op de dakrand is het overstek vergroot. In de binnenhof bij de woningen zijn grote luchtbehandelingskasten geprojecteerd. Deze worden ingepakt en geïntegreerd in het landschapsontwerp voor de binnenhof.

Discussie
•    Het is een verbetering de brug visueel van de gevels los te maken, maar door de geringe transparantie in combinatie met de relatief geringe vrije hoogte zal de brug zich vooral manifesteren als een zwaar en verlaagd plafond, waardoor de ruimte eronder als onaangenaam zal worden ervaren.
•    Uit commercieel oogpunt is het wellicht voor de hand liggend de aansluiting van de brug op de winkelgevels op +1-niveau vorm te geven als doorlopende stoep. Dit gaat echter ten koste van de transparantie en van de beleving van een vrijliggende brug, hetgeen vooral wordt veroorzaakt door de keuze maaiveld en +1-niveau hetzelfde vorm te geven.

•    Er is geen brug ingetekend op de tekeningen die deel uitmaken van de formele bouwaanvraag. Dit suggereert dat na realisering van het gebouw waarvoor nu vergunning wordt gevraagd, een brug wordt ingehangen, los van de gevels. Dit komt niet overeen met de 3D-presentatie. Over het belang van de looproutes op maaiveld en +1-niveau bestaat geen verschil van inzicht, maar ondanks de stappen die zijn gezet, is de commissie van mening dat dit eindbeeld nog onvoldoende uiting geeft aan de uitgangspunten. In de visie van de commissie moet de brug ondergeschikt zijn aan de beleving van de steeg en zich voegen naar de bestaande stedenbouwkundige structuur van de binnenstad. Daarom zou de brug zich als los element in de steeg moeten gedragen. De ingediende tekeningen suggereren een gevelarchitectuur die is voorbereid op het inhangen van een losse brug. Die benadering juicht de commissie toe, maar deze wordt ontkracht door de presentatie en de 3D-beelden. De commissie kan instemmen met het principe van een gebouw omringt door ‘normale’ stedenbouwkundige ruimtes, dus een steeg waar een brug doorheen schiet. Een tweede maaiveld komt niet overeen met dit beeld.
Architect Zaaijer geeft aan dat het ontwerpteam een en ander zal bestuderen en een voorstel zal doen dat de commissie kan overtuigen.
•    In vorige planbesprekingen is gevraagd aan weerszijden van de steeg een stevige straatwand te creëren. Beelden van de huidige visie op het V&D-blok op de hoek van Achter Clarenburg, voldoen aan die vraag. De architectonische uitwerking komt te zijner tijd aan de orde.
•    Het Entreegebouw bestaat uit drie lagen commerciële ruimten en drie lagen woningen. Van belang is een strak en helder gevelbeeld te waarborgen en verrommeling door verschillende typen zonwering op de bovenste verdiepingen te voorkomen. Ook de reclamevoering vraagt een zorgvuldige aanpak die de transparante uitstraling onderschrijft. Overigens zouden in het belang van rust en continuïteit reclamestroken boven etalages op de begane grond in alle gevels op dezelfde hoogte moeten worden aangebracht.
De architecten lichten toe dat boven de etalages op de begane grond een uniforme reclamestrook is voorzien. Op de verdiepingen is reclamevoering mogelijk in de diepte achter het glas, waardoor de beoogde transparantie wordt waargemaakt. Een handleiding voor reclamevoering maakt deel uit van het contract dat Corío met huurders sluit. Hierin worden regels vastgelegd, die tegengaan dat de ruimte achter de glaspuien wordt gebruikt als opslagruimte of glasvlakken worden geblindeerd. In de woningen wordt warmtewerend glas toegepast, zodat zonwering niet noodzakelijk is, maar er zijn voorzieningen mogelijk die een eenduidige zonwering bevorderen.
De commissie vraagt het reclamebeleid vast te leggen en als bijlage bij de bouwaanvraag in te dienen, als basis voor handhaving.
•    Ontwikkelingen aan de oostzijde van het Stationsgebied, waaronder het Entreegebouw, moeten aansluiten op de sfeer en uitstraling van de bestaande stad. Het Vredenburgplein heeft daarin een intermediaire functie. Voor zover de commissie bekend, vormt het voorlopig ontwerp voor de inrichting van het plein de basis voor een definitief ontwerp. De commissie heeft twijfels over de meerwaarde van het toevoegen van elementen die wezensvreemd zijn aan het profiel van de oude binnenstad, zoals de natuurstenen margestroken met een breedte van 60 cm. Als zo’n strook al gewenst is, zou deze qua maatvoering moeten passen bij de historische binnenstad, waar stoepen met een breedte van 1,20 meter gangbaar zijn. Ook hierover wordt een oordeel van de supervisor openbare ruimte afgewacht.

Conclusie
De ingediende bouwaanvraag is losgemaakt van de context waarin het gebouw wordt ontwikkeld. Omdat de context nog niet is uitgekristalliseerd, is een beoordeling van het plan in relatie daarmee in dit geval niet mogelijk. Het advies moet zich derhalve beperken tot het ontwerp voor het Entreegebouw. Dit ontwerp voldoet aan redelijke eisen van welstand.

De commissie adviseert hierover positief onder voorbehoud van de volgende kanttekeningen:
•    Het advies is gebaseerd op de bouwtekeningen die deel uitmaken van de formele bouwaanvraag. 3D-beelden die ter toelichting zijn getoond, zijn daarmee in tegenspraak. Te zijner tijd zal de vormgeving van de brug op +1-niveau in de steeg tussen het Entreegebouw en het Clarenburg-blok zorgvuldig moeten worden aangesloten op het gebouw waarvoor bouwvergunning is verleend. De commissie gaat uit van een steeg waar een brug in wordt gehangen, los van de gevels.
•    Een uitspraak over de aansluiting van het gebouw op de openbare ruimte houdt de commissie aan, in afwachting van het oordeel van de supervisor openbare ruimte.
•    Hetzelfde geldt voor de inpassing van inritten naar de parkeergarage.
•    Een inrichtingsplan voor de binnenhof op het dak van het winkelgebouw, met daarin geïntegreerde luchtbehandelingskasten, wacht de commissie af.
•    De commissie adviseert reclamerichtlijnen voor de commerciële ruimten als bijlage bij de bouwaanvraag te voegen, als aanzet voor handhaving.
•    De commissie beveelt aan eenheid in het gevelbeeld van woonverdiepingen te bevorderen en toekomstige verrommeling te voorkomen door het treffen van voorzieningen voor zonwering.