Expo over plein

In het Volksbuurtmuseum in Wijk C is momenteel een expositie over het plein Vredenburg door de eeuwen heen te zien.

Ik geef hier onverkort hun bericht weer want het is een informatieve en compacte geschiedschrijving van het plein. De expositie zelf heb ik (nog) niet gezien.

Het Volksbuurtmuseum Wijk C organiseert tot 20 juni de tentoonstelling “Vredenburg Plein Vol Verandering”, over de jongste geschiedenis van dit plein. Ter gelegenheid van de tentoonstelling is een boekje verschenen dat voor 3,50 euro in het museum te koop is. In dit boekje is ook aandacht voor de vroegste geschiedenis, waaronder het Klooster van de Johannieters vanaf ca. 1100 en het kasteel Vredenburg van 1528 tot 1577.

Handelscentrum
Het plein was marktplaats voor runderen, paarden en talrijke waren. Kermissen en circussen sloegen hun tenten er op. Verschillende horeca-exploitanten streken neer rond het plein en ook stond hier de eerste gasfabriek van De Heus. Vredenburg groeide uit tot de belangrijkste handelsplek van Utrecht door de bouw van een Fruithal en Korenbeurs en vanaf 1917 de Jaarbeurs.

Uitgaanscentrum
De eerste Stadsschouwburg lag aan het plein, net als de eerste bioscopen. In bioscoop Vredenburg voorzag Louis Hartlooper als explicateur de zwijgende films van boeiende begeleidende commentaren. Er was ook vermaak voor de kleinsten. Twee generaties Hofman vertoonden voor een altijd gretige kinderschaar klassieke poppenkastvoorstellingen met Jan Klaassen, Katrijn en ‘de Dood van Pierlala’. Voor wie de etablissementen aan het Vreeburg te duur of te chique waren en vooral, voor wie authentieke Utrechtse gezelligheid zocht, was Wijk C dichtbij. In de Willemstraat met zijn talrijke kroegjes en logementen was het (bijna) altijd feest en een drukte van belang op zaterdag en zondag.

Verkeersknooppunt
Diligences (reiskoetsen) vertrokken van hier naar (bijna) alle windrichtingen. De koetsen reden naar verre bestemmingen als Apeldoorn, Groningen, Leeuwarden, Deventer, tot aan het Duitse Nordhorn aan toe. Later vertrekken trams en autobussen vanaf het Vreeburg. Met de komst van treinen en de bouw van een busstation bij het treinstation krijgt het plein ook een parkeerfunctie voor automobielen tot in de jaren zestig van de twintigste eeuw.

De nieuwste tijd
Gedurende de jongste geschiedenis verandert het plein opnieuw ingrijpend van aangezicht. Bepalend hiervoor zijn de bouw van Hoog Catharijne en het Muziekcentrum Vredenburg en de aanwezigheid van de warenmarkt. Eigenlijk is dit een combinatie van oude functies, die het plein al sinds mensenheugenis (en ver daarvoor) vervulde. Met de komst van het Muziekpaleis en de bouw van appartementen en winkels aan de noordzijde van het Vredenburg, verliest het plein voor het eerst sinds 500 jaar zijn open karakter.

Volksbuurtmuseum Wijk C, Waterstraat 27 (bij de Jacobikerk) is open van dinsdag t/m vrijdag én zondag van 11.00 tot 17.00 uur, de eerste zaterdag van de maand van 10.00 tot 15.00 uur.
(foto Gerrit Jansen, ca 1960)